买椟还珠 mǎi dú huán zhū: κράτησε την κασετίνα επιστρέφοντας το μαργαριτάρι στον πωλητή

Η σημερινή μας παροιμία «κράτησε την κασετίνα επιστρέφοντας το μαργαριτάρι στον πωλητή» προέρχεται από το φιλοσοφικό έργο Χαν Φέι Τσε, από το οποίο πήραμε την πρώτη καθώς και την ενάτη μας παροιμία. Ο συγγραφέας είναι ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της σχολής του Νόμου, ο Χαν Φέϊ (韩非, 281 π.Χ.—233 π.Χ.) κατά την περίοδο των Εμπόλεμων Βασιλείων (475 π.Χ.—221 π.Χ.). Η περίοδος της Άνοιξης και Φθινοπώρου (770 π.Χ.—476 π.Χ) και των Εμπόλεμων Βασιλείων ήτανε η χρυσή εποχή της κινεζικής φιλοσοφίας κατά την διάρκεια της οποίας ιδρύθηκαν πολλές φιλοσοφικές σχολές, οι πιο γνωστές από τις οποίες ήτανε ο Κομφουκιανισμός, ο Ταοϊσμός, ο Μοϊσμός(mò jiā, 墨家) και η σχολή του Νόμου (fǎ jiā, 法家). Στο έργο Χαν Φέι Τσε καταγράφηκε η παρακάτω ιστορία:

Ένας κάτοικος στο Βασίλειο Τσου ήθελε να πουλήσει το μαργαριτάρι σε ένα κάτοικο του Βασιλείου Τζενγκ. Τότε έφτιαξε μια λεπτεπίλεπτη κασετίνα, την αρωμάτισε με άριστα μυρωδικά, την διακόσμησε με πολύτιμους λίθους, υπέροχους νεφρίτες και σμαράγδια. Ο κάτοικος του Βασιλείου Τζενγκ αγόρασε την κασετίνα με το μαργαριτάρι μέσα της αλλά επέστρεψε το μαργαριτάρι στον πωλητή κρατώντας μόνο την λαμπρή κασετίνα. Μπορεί να πει κανείς ότι ήταν ειδικός στο να πουλήσει την κασετίνα αλλά όχι και ειδικός για να πουλήσει μαργαριτάρια.

Αυτή η μικρή ιστορία είναι ένα από τα δύο παραδείγματα που δίνονται για να εξηγήσουν γιατί ο Μο Τσε μιλάει πολύ αλλά τα λόγια του δεν είναι όμορφα. «Ο λόγος της εποχής μας είναι πολύ όμορφος. Οι βασιλιάδες προσέχουν μόνο αν είναι όμορφος αντί αν είναι χρήσιμος... Αν τα λόγια είναι πολύ στολισμένα, ο Μο Τσε ανησυχεί μήπως οι άνθρωποι προσέχουν μόνο την λογοτεχνική ομορφιά της θεωρίας του και ξεχνάνε την εσωτερική της αξία, επομένως η απαγγελία τους θα βλάψει την πρακτική τους αξία. Είναι όπως εκείνος ο κάτοικος του Τσου που πουλάει ένα μαργαριτάρι. Γιαυτό τα λόγια του Μο Τσε είναι πολλά αλλά όχι όμορφα.»

Παρόλο που η αρχική σημασία της παροιμίας είναι να συμβολίσει τις συνέπειες της υπερβολικά όμορφης εμφάνισης, με το πέρασμα του χρόνου η παροιμία αυτή σήμερα χρησιμοποιείται για τον άνθρωπο που έχει έλλειψη κρίσης και που δίνει σημασία μόνο στην εμφάνιση και όχι στην πραγματική αξία.