五十步笑百步 wǔ shí bù xiào bǎi bù: ο λιποτάκτης που έτρεξε 50 βήματα χλευάζει εκείνον που βρίσκεται 100 βήματα πίσω

Η παροιμία «ο λιποτάκτης που έτρεξε 50 βήματα χλευάζει εκείνον που βρίσκεται 100 βήματα πίσω» προέρχεται επίσης από το μεγάλο κινεζικό φιλοσοφικό έργο «Μένσιος» (μεταφρασμένο και ως Μενγκ Τσε) του Μένσιου (372 π.Χ.—289 π.Χ.) που έζησε κατά την περίοδο των Εμπόλεμων Βασιλείων (475 π.Χ.—221 π.Χ.). Οι προηγούμενες δύο παροιμίες σχετίζονται με την πολιτική της φιλανθρωπίας του Μένσιου. Η σημερινή μας παροιμία προέρχεται από ένα κεφάλαιο του έργου «Μένσιος», στο οποίο ο Μένσιος εξηγεί τις συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα της πολιτικής φιλανθρωπίας. Παρακάτω είναι ένα κομμάτι του διαλόγου μεταξύ του Μένσιου και του βασιλιά Χουέι του βασιλείου Λιανγκ που καταγράφηκε στο «Μένσιος»:

Ο βασιλιάς Χουέι του βασιλείου Λιανγκ είπε, «εγώ κυβερνάω την χώρα με όλη την ψυχή μου. Όταν στην περιοχή Χε Νέι πλήττεται από φυσικές καταστροφές και η σοδειά δεν είναι καλή, μεταφέρω τους κατοίκους από εκεί στην περιοχή Χε Τονγκ και τα δημητριακά από την περιοχή Χε Τονγκ στην περιοχή Χε Νέι. Όταν η περιοχή Χε Τονγκ αντιμετωπίζει κακή σοδειά, παίρνω τα αντίστοιχα μέτρα. Βλέποντας πως πράττουν οι κυβερνήτες στις γειτονικές χώρες, κανένας δε φαίνεται να δρα καλύτερα από εμένα. Ωστόσο, ο πληθυσμός των γειτονικών χωρών δεν μειώνεται και ο πληθυσμός του δικού μου βασιλείου δεν αυξάνεται. Γιατί έτσι;»

Ο Μένσιος απάντησε, «σας αρέσει ο πόλεμος. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον πόλεμο λοιπόν. Στο πεδίο μάχης, οι στρατιώτες των δύο πλευρών παλεύουν ο ένας τον άλλο. Κάποιοι εγκατέλειψαν το κράνος τους και έτρεξαν πίσω σέρνοντας το όπλο τους. Κάποιος έτρεξε 100 βήματα και σταμάτησε. Κάποιος έτρεξε 50 βήματα και σταμάτησε. Εκείνος με 50 βήματα πίσω χλευάζει εκείνον που βρίσκεται 100 βήματα πίσω για τη δειλία και ατολμία του. Ποια είναι η άποψή σας γι αυτό; Είναι σωστό;»

Ο βασιλιάς Χουέι είπε, «όχι, αυτό δεν γίνεται. Παρόλο που δεν έχει τρέξει 100 βήματα, είναι ακόμα λιποτάκτης.»

Ο Μένσιος είπε, «αφού καταλαβένετε το νόημα, τότε μην ελπίζετε ότι ο πληθυσμός του βασιλείου σας θα είναι μεγαλύτερος από αυτό των γειτονικών χωρών.»

Η παροιμία αυτή σήμερα κυρίως συμβολίζει ότι αυτός, ο οποίος έχει το ίδιο πρόβλημα ή ελάττωμα με τους άλλους αλλά σε ένα χαμηλότερο επίπεδο χλευάζει τους ομοίους του. Για παράδειγμα, λέει μια μητέρα στην κόρη της, «μην παραπονιέσαι πως ο μικρός αδελφός σου είναι τόσο πονηρός και άτακτος• εσύ είσαι σαν τον λιποτάκτη που έτρεξε 50 βήματα και χλευάζει εκείνον που βρίσκεται 100 βήματα πίσω!»