缘木求鱼 yuán mù qiú yú : ανεβαίνει στο δέντρο να ψάξει για ψάρια

Η παροιμία «ανεβαίνει στο δέντρο να βρει ψάρια» προέρχεται από το μεγάλο κινεζικό φιλοσοφικό έργο «Μένσιος» του Μένσιου (ή αλλιώς μεταφρασμένο Μενγκ Τσε) (372 π.Χ.—289 π.Χ.) που έζησε κατά την περίοδο των Εμπόλεμων Βασιλείων (475 π.Χ.—221 π.Χ.). Στο «Μένσιος» αναφέρεται ο παρακάτω διάλογος μεταξύ του Μένσιου και του βασιλιά Χιουάν όταν ο Μένσιος μαθαίνει ότι ο βασιλιάς Χιουάν του Βασιλείου Τσι σκέφτεται να επιτεθεί στα μικρά βασίλεια γύρω του.

...

Ο Μένσιος τότε είπε, «τώρα καταλαβαίνω ότι η μεγαλύτερή σας επιθυμία είναι, η επέκταση του βασιλείου σας και η ενοποίηση με όλα τα υπόλοιπα. Όμως, αυτό που κάνετε για να επιτευχθεί η επιθυμία σας είναι σαν να ανεβαίνετε στο δέντρο για να ψάξετε ψάρια.»

Ο βασιλιάς Χιουάν τότε τον ρώτησε «είναι τόσο άσχημο;»

Ο Μένσιος απάντησε, «ανησυχώ μήπως είναι ακόμα πιο άσχημο! Όταν ανεβαίνει κανείς στο δέντρο για να ψάξει ψάρια, παρότι δεν θα καταφέρει να βρει τίποτα, δεν θα υπάρξουν σοβαρές συνέπειες. Αυτό όμως που θέλετε να κάνετε προσπαθώντας σκληρά να επιτευχθεί η επιθυμία σας θα σας φέρει τελικά καταστροφές.»

Ο βασιλιάς ρώτησε τότε τον Μένσιο να του εξηγήσει για ποιο λόγο.

Ο Μένσιος είπε, «αν το Βασίλειο Ζόου και το Βασίλειο Τσου έχουν πόλεμο, ποιο βασίλειο θα νικήσει κατά την δική σας άποψη;»

Ο βασιλιάς απάντησε, «θα νικήσει το Βασίλειο Τσου.»

Ο Μένσιος είπε, «έτσι είναι. Η μικρή δύναμη δεν μπορεί να αντιτίθεται στην μεγάλη. Η πλευρά με λίγους ανθρώπους δεν μπορεί να αντιτίθεται στην πλευρά με περισσότερους ανθρώπους. Τώρα συνυπάρχουν εννιά μεγάλα βασίλεια και το βασίλειο σας, το Τσι, είναι ένα από αυτά. Με την δύναμη ενός βασιλείου, θέλετε να υποτάξετε τα άλλα οχτώ. Αυτό άραγε δεν είναι το ίδιο σαν τον πόλεμο μεταξύ του βασιλείου Ζόου και του βασιλείου Τσου; Γιατί δεν επιστρέφετε στην βάση, με την πολιτική της φιλανθρωπίας; Αν αρχίσετε να μεταδίδετε διδάγματα και να εφαρμόζετε πολιτικές φιλανθρωπίας, το αποτέλεσμα θα είναι όλοι οι αξιωματικοί στον κόσμο να θέλουν να δουλέψουν στην αυλή σας, όλοι οι αγρότες να θέλουν να καλλιεργήσουν στο βασίλειο σας, όλοι οι έμποροι να θέλουν να εργαστούν στις αγορές του βασιλείου σας, όλοι οι ταξιδιώτες να θέλουν να ταξιδέψουν στους δρόμους του βασιλείου σας και όλοι οι άνθρωποι που μισούν τον βασιλιά τους θα έρχονται σε σας για βοήθεια, και τότε ποιος θα μπορεί να σας εμποδίσει στην ενοποίηση όλων των βασιλείων;»

...

Σήμερα η παροιμία αυτή συμβολίζει ότι με λανθασμένα μέσα ή ενέργειες, είναι αδύνατον να επιτευχθεί ο σκοπός.