Οι σύνοδοι των χωρών Ασίας-Ειρηνικού (APEC) στη Λίμα του Περού και G20 στο Ρίο της Βραζιλίας πραγματοποιούνται φέτος σε μία σημαντική συγκυρία. Η επανεκλογή του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ δημιουργεί ανησυχία στη διεθνή κοινότητα σχετικά με το αν οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίσουν να δεσμεύονται από συμφωνίες όπως αυτή των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, και αν προχωρήσουν σε επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες, κυρίως της Κίνας. Η κατάσταση παρουσιάζει ομοιότητα με αυτή που είχε διαμορφωθεί κατά τη διάρκεια των αντίστοιχων συνόδων του 2016.
Υπάρχουν, όμως, δύο διαφορές. Η πρώτη είναι πως ο ανταγωνισμός στη διεθνή σκηνή έχει πλέον αυξηθεί επικίνδυνα, και ο κίνδυνος διχοτομήσεων μοιάζει πιθανός. Και η δεύτερη διαφορά σχετίζεται με την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία είναι σήμερα περισσότερο ευάλωτη τόσο λόγω της πανδημίας της περιόδου 2020-2023 όσο και λόγω των συνεχιζόμενων συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.
Όπως είχε συμβεί το 2016, η Κίνα εμφανίζεται στις φετινές συνόδους APEC και G20 διατεθειμένη να υποστηρίξει τη συνέχεια της παγκοσμιοποίησης και της διεθνούς συνεργασίας. Αυτό προκύπτει από τις τοποθετήσεις του προέδρου της χώρας Σι Τζινπίνγκ στο Περού και τη Βραζιλία. Παρόλο που ο δρόμος για τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου των χωρών της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού πάνω στη βάση του οδικού χάρτη, που είχε συμφωνηθεί στο Πεκίνο πριν από δέκα χρόνια (2014), μοιάζει εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία, η Κίνα συνδέει σταθερά την πολιτική της με την περιφερειακή συνεργασία. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συμμετοχή της στη Συνολική Περιφερειακή Οικονομική Συνεργασία (RCEP). Παράλληλα, η κινεζική κυβέρνηση συνεχίζει την προσπάθεια ένταξης στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για τη Συνεργασία στον Ειρηνικό (CPTPP) και στη Συμφωνία Ψηφιακής Οικονομικής Συνεργασίας.
Παράλληλα με τη σύνοδο APEC, η συνάντηση των ηγετών των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου (G20) αποτελεί, θεωρητικά, ευκαιρία χάραξης κοινής πορείας για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Η συμμετοχή φέτος, για πρώτη φορά, της Αφρικανικής Ένωσης ως πλήρους μέλους στη σύνοδο του Ρίο αναδεικνύει την πολυδιάστατη σημασία της Αφρικής. Η πρωτοβουλία του Προέδρου της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα για τη δημιουργία μιας «συμμαχίας» για την καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας συνιστά ίσως την πιο σημαντική είδηση της φετινής συνόδου των χωρών G20. Η Κίνα έχει τη δυνατότητα να συνεισφέρει στο πλαίσιο της δικής της Πρωτοβουλίας για την Παγκόσμια Ανάπτυξη αλλά και των εξαιρετικών σχέσεων που διατηρεί με τον αποκαλούμενο Παγκόσμιο Νότο. Επίσης, έχοντας ήδη καταφέρει από το 2021 να αντιμετωπίσει επιτυχώς το πρόβλημα της απόλυτης φτώχειας στο εσωτερικό της, η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να μοιραστεί την εμπειρία της με άλλα κράτη στην Αφρική, και γενικότερα στον Παγκόσμιο Νότο.
Προφανώς, η προσοχή στρέφεται και προς την ουκρανική κρίση. Η Βραζιλία, και η Κίνα, έχουν ήδη καταθέσει τις προτάσεις τους για τον τερματισμό του πολέμου. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας The Kyiv Independent, η ουκρανική κυβέρνηση εμφανίζεται πλέον περισσότερο διατεθειμένη να ακούσει τις συγκεκριμένες προτάσεις και να εντάξει κάποιες από αυτές στο σχεδιασμό της. Ο νεοεκλεγείς Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, δε βρίσκεται στο Ρίο, καθώς θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 21 Ιανουαρίου 2025, αλλά, ενδεχομένως, υπάρξουν στο μέλλον περισσότερες προσπάθειες συντονισμού με στόχο την ειρήνη στην Ουκρανία.
Τέλος, το μήνυμα που η Κίνα επιθυμεί να στείλει συμμετέχοντας στις συνόδους APEC και G20 είναι αυτό των συνεχιζόμενων μεταρρυθμίσεων και του ανοίγματός της προς τον έξω κόσμο. Η τάση αυτή, που καταγράφεται συνεχώς από το 1978 και μετά, δε δημιουργεί μόνον ευκαιρίες δραστηριοποίησης ξένων επιχειρήσεων στην κινεζική αγορά αλλά και παροχής της κινεζικής τεχνολογικής τεχνογνωσίας για την ενίσχυση της παγκόσμιας ευημερίας. Καθώς οι φετινές σύνοδοι APEC και G20 συμπίπτουν με τη συνάντηση COP-19 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, αξίζει να σημειωθεί πως η Κίνα ήδη ανακοίνωσε την ενεργότερη συμμετοχή της στη διεθνή προσπάθεια πρόβλεψης της κλιματικής αλλαγής. Η προσπάθειά της να ηγηθεί σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο είναι σαφής ανεξάρτητα από τον τόπο και το περιεχόμενο της διεθνούς συνάντησης στην οποία συμμετέχει.
