Κωνσταντίνος Γ. Πολύμερος
Διδάσκων Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Συγγραφέας
Ένα πενθήμερο με ενδιαφέρουσες εξελίξεις αναμένεται να ξεκινήσει στην Διεθνή Έκθεση Εισαγωγών της Σαγκάης (China International Import Expo – CIIE). Η φετινή Διεθνής Έκθεση Εισαγωγών της Σαγκάης (εις το εξής: ΔΕΕΣ) θα ανοίξει τις πύλες της στις 5 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έως και τις 10 του ίδιου μηνός.
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ. Από συστάσεώς της, η ΔΕΕΣ έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ελλάδα. Ήδη από το 2019, χρονιά της δεύτερης ΔΕΕΣ, τιμώμενη χώρα ήταν η Ελλάδα. Το 2022, παρά την σκιά της πανδημίας που απλωνόταν βαριά επάνω στον πλανήτη, η Ελλάδα συμμετείχε στην 5η ΔΕΕΣ με 12 εταιρείες και ένα περίπτερο 200 τετραγωνικών μέτρων, όπως αναφέρει δημοσίευμα του capital.gr από τις 25 Νοεμβρίου του 2022. Αυτά δεικνύουν ότι η ενεργή συμμετοχή της χώρας μας στην έκθεση απετέλεσε μία επιτυχία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και διπλωματίας. Εξάλλου, η κινεζική κυβέρνηση ποτέ δεν έκρυψε ούτε το ενδιαφέρον της για την Ελλάδα, ούτε το ευήκοον ους της για την ελληνική υπόθεση. Ο υπογράφων είχε μάλιστα την τιμή να καλύψει για λογαριασμό της ΕΡΤ την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Σαγκάη όσο και την συνακόλουθη επίσκεψη του Προέδρου της Κίνας, κυρίου Σι Τζιν Πινγκ, στην Αθήνα. Ήδη από τότε είχαν διαφανεί διάφορες σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα, έστω και αν πολλές περαιτέρω εξελίξεις αναχαιτίσθηκαν από την επέλαση της πανδημίας του Covid-19. Κατά τύχην αγαθή, αυτές οι ευκαιρίες ανάπτυξης υπάρχουν ακόμη για την χώρα μας.
Η ΔΕΕΣ αναμφίβολα απετέλεσε κάποιου είδους πυξίδα για τα οικονομικά ενδιαφέροντα και τις κατευθύνσεις της Κίνας. Στον βασικό τους άξονα, τα εκθέματά της αφορούν τους ίδιους τομείς της βιομηχανίας και τεχνολογίας. Θα έλεγε κανείς ότι, διαβάζοντας ένας επενδυτής το πρόγραμμα της πρώτης έκθεσης το 2018, είχε στην διάθεσή του απαραίτητα –αν όχι πολύτιμα– στοιχεία για να διακρίνει ευκαιρίες και τάσεις μέσα στην κινεζική αγορά. Διαβάζοντας την λίστα των εκθετών του 2018, φαίνεται ότι η ΔΕΕΣ, παρότι παρουσιάζει στο κοινό μία ευρεία γκάμα εκθεμάτων, εντούτοις εστιάζει σε μερικά βασικά προϊόντα. Από αυτά, σημαντικότερα ίσως είναι τα πολυσυζητημένα κινεζικής κατασκευής και προελεύσεως οχήματα, για τα οποία θα πούμε περισσότερα παρακάτω. Επιπλέον, ηλεκτρονικός εξοπλισμός, ιατρικός εξοπλισμός και τρόφιμα είναι ίσως οι σημαντικότερες κατηγορίες εκθεμάτων.
ΟΙΝΟΣ, ΕΛΙΑ & ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ. Η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας είναι, βεβαίως, η τουριστική βιομηχανία, την οποίαν όμως δεν θα αναλύσουμε καθώς δεν πρόκειται για κάποιο εισαγώγιμο αγαθό με την κυριολεκτική έννοια. Από εκεί και πέρα, ένα πεδίο δόξης λαμπρόν είναι και η εξαγωγή ελληνικών αγροτικών προϊόντων. Όπως αναφέρει το προαναφερθέν δημοσίευμα του capital.gr, βασικό στοιχείο της ελληνικής παρουσίας στην έκθεση ήταν τα λεγόμενα “agro products”. Παρότι η ελληνική αγροτική παραγωγή δεν εξαντλείται στο κρασί και στα προϊόντα της ελιάς (για παράδειγμα, πέραν αυτών διαφημίσθηκε μεταξύ άλλων και ο κρόκος), εν πολλοίς θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτά αποτελούν, χιλιάδες χρόνια τώρα, το κέντρο του ελληνικού πολιτισμού.
Σε ό,τι αφορά τα εξαίρετα ελληνικά κρασιά, δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Οι Έλληνες, εξάλλου, είναι από τους παλαιότερους καλλιεργητές της αμπέλου στον κόσμο. Από την άλλη, όπως αναφέρει δημοσίευμα του epixeiro.gr από τις 24 Αυγούστου 2013 (με μία αναθεώρηση στις 15 Νοεμβρίου του 2016), υπήρξε μία πενταετία κατά την οποίαν η αύξηση των εξαγωγών κρασιού στην Κίνα έτρεχε με το ιλιγγιώδες ποσοστό του 50% (ήτοι η ζήτηση διπλασιαζόταν κάθε διετία). Αυτοί οι αριθμοί σημαίνουν ότι η Κίνα παρουσιάζει για άλλη μία φορά αυξημένη ζήτηση σε αγαθά, πράγμα που αποτελεί ευκαιρία και για τους Έλληνες οινοποιούς, οι οποίοι μπορούν δυνητικά να διεκδικήσουν μία μεγαλύτερη μερίδα του κινεζικού πελατολογίου. Όπως αναφέρει το ως άνω δημοσίευμα, κατά το έτος 2011 η Ελλάδα κατελάμβανε μόλις την 17η θέση στις εξαγωγές στην Κίνα. Ωστόσο, φέτος ήλθε μία αναζωογόνηση στις ελληνικές εξαγωγές.
Κορωνίδα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής ήταν και είναι, ευλόγως, η ελιά και τα προϊόντα ελαιολάδου. Ένας από τους πυλώνες πάνω στους οποίους κτίσθηκε ο ελληνικός πολιτισμός είναι ακριβώς η ελαία, και ο ελληνικός λαός συσσωρεύει για χιλιάδες χρόνια γνώση για το ιερό δένδρο της θεάς Αθηνάς. Τα ευρήματα των αρχαιολογικών μουσείων, οι πινακίδες της γραμμικής Β’ και τα γραπτά εν γένει, αποδεικνύουν ότι αυτό το προϊόν ήταν βάση των ελληνικών εξαγωγών ήδη πριν το 1.000 προ Χριστού. Πράγματι, η ανώτερη ποιότητα του ελληνικού ελαιολάδου εξαίρεται ακόμα και αργότερα, από λατίνους συγγραφείς. Σήμερα, συχνά ακούει κανείς να συζητείται στην ελληνική κοινωνία ότι μία εξαγωγή αυτού του προϊόντος στην Κίνα θα αποτελούσε σημαντική ευκαιρία. Πράγματι, συστηματικής εξαγωγές μεγάλων ποσοτήτων ελαιών και ελαιολάδου στην Κίνα θα αποτελούσαν ένα νέο κατώφλι στην ιστορία των ελληνικών εξαγωγών ελιάς, η οποία αριθμεί ενδεχομένως πάνω από 3.000 χρόνια ιστορίας.
Ωστόσο ένα τέτοιο εγχείρημα δεν στερείται προκλήσεων. Το πλεονέκτημα της Κίνας είναι ότι είναι πολυάνθρωπη και μπορεί να εγγυηθεί την ζήτηση και κατανάλωση σχεδόν οποιουδήποτε προϊόντος υπάρχει. Όμως οι συμπατριώτες μου θα χρειασθεί να αναβιώσουν, ενδεχομένως, τους ατονίσαντες αγροτικούς συνεταιρισμούς τους προκειμένου να καλύψουν τις παραγγελίες αλλά και τα ζητούμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Επίσης, θα χρειασθεί σίγουρα αναδιοργάνωση και αύξηση της παραγωγής, με νέες τεχνικές συγκομιδής και συσκευασίας. Εάν οι Έλληνες αγρότες αποφασίσουν να ακολουθήσουν αυτόν τον λαμπρό δρόμο που ανοίγεται μπροστά τους, εμμένοντας στον εκσυγχρονισμό της παραγωγής, τότε θα απολαύσουν εγγυημένων εσόδων και ανεξάντλητων δυνατοτήτων μελλοντικής ανάπτυξης.
ΔΙΑΜΕΤΑΚΟΜΙΣΤΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ. Σύμφωνα με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, ο ελληνικός εμπορικός στόλος αποτελείται από 5.520 πλοία, με τα οποία η Ελλάδα κατέχει το 21% του παγκόσμιου τονάζ με όρους νεκρού φορτίου (όπου «νεκρό φορτίο», ή επί το αγγλικόν “deadweight”, είναι το ανώτερο επιτρεπτό φορτίο ενός πλοίου). Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την Ελλάδα σε πρώτη ναυτική δύναμη. Ο ελληνικός στόλος διαμετακομίζει κυρίως πετρελαιοειδή, αλλά κατά τρόπο εκπληκτικό, το έθνος μας αντιπροσωπεύει μόνον το 8,92% της παγκόσμιας διαμετακομιδής εμπορευματοκιβωτίων (κοντέινερς). Σε συνδυασμό με την δυναμική του λιμένος Πειραιώς, οι Έλληνες εφοπλιστές ίσως έχουν μία ευκαιρία αγοράς για να ναυπηγήσουν πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Εν ολίγοις πρόκειται για έναν ορίζοντα σχεδόν καινούργιο, για τον οποίον θα πούμε περισσότερα αμέσως παρακάτω, στο σχετικό με τα ηλεκτρικά οχήματα μέρος του άρθρου μας.
ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ. Η έκθεση της Σαγκάης φέρνει στην επιφάνεια ξανά ένα φλέγον ζήτημα της παγκόσμιας οικονομίας. Πρόκειται για τα ηλεκτρικά οχήματα. Ορισμένες πλευρές αυτού του θέματος έχουμε αναλύσει και σε προηγούμενα άρθρα μας, αλλά αυτήν την φορά η περί ηλεκτρικών οχημάτων συζήτηση συνοδεύεται από μία καινούργια εξέλιξη στις Βρυξέλλες. Όπως αναφέρει δημοσίευμα του Euronews από τις 29 Οκτωβρίου του 2024, μόλις πρόσφατα εδόθη «το τελικό πράσινο φως για να αυξηθούν οι δασμοί στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα».
Τα ηλεκτρικά οχήματα, όπως αναφέρει η λίστα εκθετών, δεν ήταν ο μοναδικός τύπος οχήματος που εκτέθηκε στο κοινό μέσω της ΔΕΕΣ. Ωστόσο, χωρίς να υποτιμούμε τα πολυτελή αυτοκίνητα ή τα αυτοκίνητα ευφυούς πλοήγησης (intelligent drive), τα ηλεκτρικά οχήματα είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον έκθεμα, καθώς η χρήση τους επηρεάζει άμεσα και τα έσοδα των πετρελαϊκών εταιρειών και επομένως εγείρει αρκετά ζητήματα ανταγωνισμού.
Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, γνωρίζαμε ότι υπάρχει ένα περίεργο κλίμα σε ό,τι αφορά την εισαγωγή κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ευρωπαϊκή ηγεσία προσπάθησε να αναχαιτίσει την εισαγωγή τους επιβάλλοντας υψηλότερους φόρους. Ο τρόπος που συνέβη αυτό είναι αρκετά παράδοξος, και η απόφαση έγινε δεκτή με επιχειρήματα «επί της διαδικασίας». Εν ολίγοις, τα περισσότερα έθνη είτε διαφώνησαν κάθετα με την επιβολή του φόρου, είτε απείχαν από την διαδικασία. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters από τις 4 Οκτωβρίου 2024, 10 κράτη ετάχθησαν υπέρ της επιβολής φόρου, ενώ 5 ψήφισαν εναντίον και άλλα 12 απείχαν. Το σίγουρο είναι ότι από τα 27 κράτη μέλη, τα 17 δεν συμφωνούν με την επιβολή πρόσθετων δασμών στα ηλεκτρικά οχήματα –είτε επιλέγουν να εναντιωθούν ευθέως, είτε προτιμούν τον «βελούδινο» τρόπο της αποχής. Καλώς ή κακώς, η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι διαμορφωμένη έτσι.
Από εκεί και πέρα, στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, παρότι η Ελλάδα είναι ο αγοραστής, ωστόσο κάποιου είδους οικονομικά οφέλη αναμένονται να προκύψουν και για αυτήν. Δεν θα μιλήσουμε για τα οφέλη στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, τα οποία ως γνωστόν αποτυπώνονται και στις οικονομικές καταστάσεις ενός κράτους: η καθαρότερη ατμόσφαιρα συγκαταλέγεται στα αυτονόητα οφέλη της ηλεκτροκίνησης. Ωστόσο, στην περίπτωσή μας εμείς πρέπει να σταθούμε στο λιμάνι του Πειραιά. Όπως αναφέρει δημοσίευμα του Seatrade Maritime News από τις 30 Οκτωβρίου του 2023 (περίπου ένα χρόνο πριν προκύψουν οι αναταράξεις των πρόσθετων δασμών), «Τα κινεζικής κατασκευής ηλεκτρικά οχήματα που έφθαναν προς πώλησιν στην Ευρώπη στο λιμάνι του Πειραιά μέσα σε κοντέινερ μέσω της πύλης οχημάτων ήταν η βασική κινητήριος δύναμη των εσόδων και κερδών ρεκόρ για τον ελεγχόμενο από την Cosco Οργανισμό Λιμένος Πειραιώς κατά τον Ιανουάριο – Σεπτέμβριο.» Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι, ακόμα και υπ’ αυτές τις μάλλον δυσμενείς φορολογικές συνθήκες, οι τριμηνιαίες πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων της κινεζικής εταιρίας BYD ξεπέρασαν τις πωλήσεις πασίγνωστης εταιρίας εμπορίας οχημάτων νέας τεχνολογίας, σύμφωνα με δημοσίευμα του CNBC από τις 31 Οκτωβρίου του 2024.
Όπως, μάλιστα, τονίζει το ίδιο δημοσίευμα του Seatrade Maritime News, πολλοί κινεζικής προελεύσεως κατασκευαστές επιλέγουν να αποστέλλουν τα αυτοκίνητά τους μέσα σε κοντέινερ. Μάλιστα, η ζήτηση κοντέινερ για μεταφορά αυτοκινήτων μοιάζει ουσιαστικώς εγγυημένη, καθώς, όπως αναφέρει δημοσίευμα του eKathimerini από τις 26 Οκτωβρίου του 2023, λόγω δυσκολιών χωρητικότητος με άλλα καράβια που εκτελούν κανονικά δρομολόγια από την Ασία προς την Ευρώπη, επί του παρόντος η μοναδική πρακτική λύση μοιάζουν να είναι τα εμπορευματοκιβώτια. Επομένως, τα κέρδη της ελληνικής πλευράς δεν έγκεινται μόνον στους δασμούς και ό,τι αφορά την εκμετάλλευση του λιμένος, αλλά και στην μεταφορά σε κοντέινερ, εφόσον, όπως προείπαμε, Έλληνες πλοιοκτήτες αποφασίσουν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και σε αυτόν τον τομέα.
Συνελόντι ειπείν, η φετινή έκθεση της Σαγκάης αποτελεί πόλο προσέλκυσης επενδύσεων καθώς προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για νέα κινεζικά προϊόντα και τις δυνατότητές τους, όσο και για τα κινεζικά ενδιαφέροντα στον τομέα των εισαγωγών προϊόντων. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις και τις νέες επενδυτικές ιδέες που αναμένονται να προκύψουν από τις πενθήμερες ζυμώσεις.
