Στην Ελλάδα, κατά τα τελευταία δύο έτη, γνωρίσαμε πρωτόγνωρα θερμά καλοκαίρια, τα οποία συνεπάγονται αυξημένες ανάγκες για ενέργεια. Η κατάσταση είναι, βεβαίως, παρόμοια, και σε άλλα μέρη της υφηλίου, κατά τρόπον ώστε να τίθεται ερώτημα κάλυψης αυτών των μεγάλων ενεργειακών αναγκών. Αυτά είναι αυταπόδεικτα και το πρακτέον είναι και αυτό προφανές: χρειαζόμαστε αφ’ενός περισσότερη ενέργεια και αφ’ετέρου λιγότερο ενεργοβόρες συσκευές. Ωστόσο το πέρασμα της Ευρώπης σε αυτήν την νέα εποχή δεν είναι τόσο απλό, καθώς εμπλέκονται και παράγοντες όπως το εμπορικό ισοζύγιο. Γενικά, οι χώρες της ευρωπαϊκής κοινότητος εισάγουν από την Κίνα περισσότερα από όσα εξάγουν σε αυτήν. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «Το 2023, η Κίνα ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εξαγωγές (8,8%) και ο μεγαλύτερος εταίρος για τις εισαγωγές αγαθών (20,5%)».[1] Είναι εξίσου χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα ως άνω στοιχεία, το 2023 οι εισαγωγές από την Κίνα ξεπερνούν κατά 291 δισεκατομμύρια τις εξαγωγές σε αυτήν. Ταυτόχρονα, έχουμε δείξει σε προηγούμενο άρθρο μας ότι η Κίνα παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στον τομέα των φωτοβολταϊκών, με αποτέλεσμα, όσο προχωράει το σχέδιο της πράσινης μετάβασης της Ευρώπης, τόσο να στρέφεται περισσότερο το εμπορικό ισοζύγιο προς την μεριά του Πεκίνου.
Έτσι, όπως αναφέρει δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters από τις 13 Μαΐου του 2024,[2] ήδη από τον Ιούλιο του 2023 ισχύει ρύθμιση η οποία επιβάλλει στις μη-ευρωπαϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της Ευρωπαϊκής Ενώσεως«οι εταιρείες υποχρεούνται να ενημερώσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία μετά πρέπει να αξιολογήσει εάν οι επιδοτήσεις επιτρέπουν στις εταιρείες να υποβάλλουν υπερβολικά συμφέρουσες προσφορές».[3]
ΜΕΤΡΑ & ΑΝΤΙΜΕΤΡΑ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφάτως επέβαλε περιοριστικά μέτρα στις κινεζικές δραστηριότητες που αφορούν τα φωτοβολταϊκά. Στο στόχαστρο ενός διπλού ελέγχου βρέθηκε μάλιστα ένα φωτοβολταϊκό πάρκο στην Ρουμανία, συνολικής ισχύος 110 MW. Το έργο είναι αρκετά μεγάλο –για τις ανάγκες της σύγκρισης θα αναφέρουμε εδώ ότι η ελληνική λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα 5» έχει ισχύ 660MW.[4] Οι δύο ελεγχόμενες κινεζικές εταιρείες είναι οι LONGi Solar Technologie GmbH και η δεύτερη είναι μία κοινοπραξία από θυγατρικές «οι οποίες», κατά το προαναφερθέν δημοσίευμα του Reuters, «ανήκουνε στην Shanghai Electric Group». Το αποτέλεσμα ήταν, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Reuters από τις 13 Μαΐου 2024, οι δύο κινεζικοί φορείς να αποσυρθούν από το έργο και η Ευρωπαϊκή Ένωση να κλείσει την έρευνα.[5]
To κόκκινο πανί στην περίπτωση αυτού του φωτοβολταϊκού πάρκου δεν ήταν άλλο παρά η ενδεχόμενη επιδότηση, από μεριάς της κινεζικής κυβερνήσεως, ενός αριθμού εταιρειών, με σκοπό να μπορούν αυτές να διαθέτουν τα προϊόντα τους σε περισσότερο συμφέρουσες τιμές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν κρύβει ότι θεωρεί τις γενναίες επιδοτήσεις κινεζικών εταιρειών από την κινεζική Κυβέρνηση ως ένα βασικό πρόβλημα ανταγωνισμού. Πιο συγκεκριμένα, ο Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά, κύριος Thierry Breton, δήλωσε ότι «Οι δύο νέες εις βάθος έρευνες περί ξένων επιδοτήσεων στον τομέα των φωτοβολταϊκών πάνελ στοχεύουν στην διατήρηση της οικονομικής ασφάλειας και ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Η δήλωση, η οποία αναμεταδίδεται από διάφορα ευρωπαϊκά μέσα όπως το Euractiv,[6] χρήζει προσοχής σχεδόν σε κάθε μέρος του κατηγορήματός της, γιατί είναι διατυπωμένη πολύ συνετά. Πρώτα από όλα, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε ότι η συγκεκριμένη φράση μιλάει γενικώς περί «ξένων επιδοτήσεων». Δεύτερον, μιλάει για «διατήρηση της οικονομικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δηλαδή υπαινίσσεται ότι κανείς δεν έχει απειλήσει ούτε αυτήν την ασφάλεια, ούτε βεβαίως την ανταγωνιστικότητα. Από την άλλη, το Κινεζικό Επιμελητήριο Εμπορίου στην Ε.Ε. (China Chamber of Commerce to the E.U.), εκφράζει τις δικές του ανησυχίες, σχετικά με το γεγονός ότι οι τρεις έλεγχοι που έχουν διενεργηθεί, σύμφωνα με το προηγηθέν δημοσίευμα του Euractiv, στόχευσαν όλοι τους κινεζικές εταιρείες. Και αυτή η συμπεριφορά, σύμφωνα με το Κινεζικό Επιμελητήριο Εμπορίου στην Ε.Ε., είναι στρεβλωτική.
ΔΑΣΜΟΙ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΟΧΗΜΑΤΑ. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, το οποίον επικαλείται στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ένα στα τέσσερα αυτοκίνητα της ευρωπαϊκής αγοράς είναι κατασκευασμένο στην Κίνα. Συνεπώς, η Κίνα ήδη κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά αυτοκινήτων. Ένας άλλος σημαντικός τομέας στον οποίον σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις προσφάτως είναι ο τομέας των ηλεκτρικών οχημάτων. Η ηλεκτροκίνηση αναμένεται να δώσει μία σημαντική ανάσα στην ποιότητα ζωής εντός των αστικών ιστών, καθώς θα μειώσει τους ρύπους που εκπέμπουν οι κινητήρες εσωτερικής καύσεως. Σε αυτόν τον τομέα, η Κίνα κάνει επίσης σημαντικά βήματα, με διάφορες εταιρείες να διοχετεύουν στην αγορά ηλεκτρικά οχήματα. Σε προηγούμενο άρθρο μας, μάλιστα, είπαμε ότι και η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη έχουν προμηθευτεί προσφάτως ηλεκτρικά οχήματα τελευταίας τεχνολογίας για να εμπλουτίσει τον στόλο αστικών συγκοινωνιών τους.
Ωστόσο, και σε αυτόν τον τομέα οι προκλήσεις δεν είναι λίγες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε μία σειρά από περιοριστικά μέτρα. Για παράδειγμα, όπως δημοσιεύει το πρακτορείο Reuters σε δημοσίευμά του από τις 12 Ιουνίου,[7] έχει νομοθετηθεί ήδη εισαγωγικός δασμός ο οποίος ανέρχεται μέχρι και το διόλου ευκαταφρόνητο 38,1%, με δυνατότητα αναδρομικής επιβολής για φόρους που θα επιβληθούν έως και τις 4 Ιουλίου του 2024. Η επιβολή αυτού του 38,1% δεν είναι η μοναδική επιβάρυνση της τιμής. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, καθώς ήδη υπάρχει επιβάρυνση της τάξεως του 10% στα οχήματα, το συνολικό ποσό επιβάρυνσης που καλείται να επωμισθεί ο καταναλωτής αγγίζει το 48%. Φυσικά, αυτά τα μέτρα αποσταθεροποίησαν την αγορά καθώς, όπως δείχνει και το παραπάνω δημοσίευμα, «Οι μετοχές ορισμένων εκ των μεγαλυτέρων κατασκευαστών αυτοκινήτων της Ευρώπης, οι οποίοι πραγματοποιούν μεγάλη μερίδα των πωλήσεών τους στην Κίνα, έπεσαν εξ αιτίας φόβου κινεζικών αντιμέτρων.» Μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες επίσης δεν φαίνονται να συναρπάζονται από αυτήν την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Global Times στις 13 Ιουνίου του 2024, σε άρθρο τους με τίτλο «Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δασμούς γνωρίζει ευρεία κριτική»,[8] αναφέρουν την θέση της αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen: «Οι ισοσταθμιστικοί δασμοί γενικά δεν είναι κατάλληλοι για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητος της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας μακροπρόθεσμα –τους απορρίπτουμε.» Η δε Νορβηγία, η οποία είναι η χώρα με τα περισσότερα ηλεκτρικά οχήματα στον πλανήτη, δεν θα εφαρμόσει αυτόν τον κανονισμό. Σύμφωνα με σχόλιο του νορβηγού υπουργού οικονομικών, κυρίου Trygve Slagsvold Vedum, «Η εισαγωγή δασμών στα κινεζικά αυτοκίνητα δεν είναι ούτε σχετική ούτε επιθυμητή για αυτήν την κυβέρνηση.»[9]
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΚΙΝΕΖΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΛΑΦΡΥΝΕΙΣ; Επί της ουσίας, συμβαίνει οτιδήποτε συμβαίνει με όλες τις επιδοτήσεις που χορηγεί οποιοσδήποτε φορέας στον πλανήτη και με όλες τις ελαφρύνσεις που εξασφαλίζει μία κυβέρνηση.
Όπως, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση χορηγεί (και πρέπει να χορηγεί), ας πούμε, επιδοτήσεις σε αγρότες προ κειμένου αυτοί να μπορούν να κτίσουν έργα υποδομής με λιγότερο κόστος και να διαθέτουν τα προϊόντα τους σε καλύτερες τιμές, έτσι πράττει και η Κίνα. Ο Guardian αναφέρει ότι το κινεζικό κράτος παρεχώρησε έναντι μικρού τιμήματος, ή και δωρεάν, γαίες για να κτισθούν τα εργοστάσια μερικών εταιρειών.[10] Αυτό δεν είναι παρά μία πρακτική επιδότησης εις είδος η οποία συμβαίνει, έστω και σπανιότερα, και στις περισσότερες χώρες, και η οποία βεβαίως είναι σύμφωνη με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα.
Τα ίδια και με τις φοροελαφρύνσεις. Ο Guardian, ας πούμε, παρατηρεί ότι υπάρχουν «εξαιρέσεις από φόρους στην βιομηχανία μπαταρίας». Ούτε αυτή η τακτική δεν είναι σπάνια στην Ευρώπη. Υπερμειωμένο ή και μηδενικό ΦΠΑ θα βρει κανείς και στην Ιταλία,[11]στην Κύπρο μέχρι προ τινος,[12] στην Γερμανία[13] όσο και αλλού. Επίσης, αυτή η οικονομική τακτική αφορά διάφορα προϊόντα. Στην Κύπρο για παράδειγμα, όταν εφαρμόσθηκε αφορούσε το κρέας και τα λαχανικά, ενώ στην Γερμανία αφορά τις ενδοκοινοτικές και διεθνείς μεταφορές.
ΕΝΑ ΑΛΗΘΙΝΟ ΖΗΤΗΜΑ. Ένα αληθινό ζήτημα της ευρωπαϊκής οικονομίας δεν είναι να ελέγξει τις διάφορες ροές χρήματος, καθώς κάτι τέτοιο, ασχέτως τού πώς το κρίνει κανείς, είναι βραχυπρόθεσμο. Περισσότερο άμεση είναι ίσως η ανάγκη ανόρθωσης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η οποία κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχει ατονήσει αρκετά συμπαρασύροντας, βέβαια, και την οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,[14] το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ευρωζώνης το 2023 αυξήθηκε μόνον κατά 0,4%, το 2024 η προβολή προβλέπει 0,8%, και για τον 2025 προβλέπεται 1,4%. Τούτο δείχνει κάποια πράγματα για την δυναμική του ευρώ ως νομίσματος, πράγμα που επηρεάζει αναλόγως και τις εισαγωγές. Εξ αιτίας διαφόρων διεθνών εξελίξεων, η Ευρώπη είναι ουσιαστικώς στάσιμη. Αυτή είναι η εκτίμηση των πραγμάτων μέχρι τώρα, αλλά επειδή η οικονομία είναι ένα δυναμικό μέγεθος που εμφανίζει εντάσεις και υφέσεις ανά πάσα στιγμή, χρήζει έντονης παρακολούθησης και συνετών ενεργειών.
Κωνσταντίνος Γ. Πολύμερος
Διδάσκων Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Συγγραφέας
[1]https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=China-EU_-_international_trade_in_goods_statistics
[2]https://www.reuters.com/markets/europe/eu-drop-probe-into-chinese-bidders-romanian-solar-park-2024-05-13/
[3]https://www.reuters.com/markets/europe/eu-drop-probe-into-chinese-bidders-romanian-solar-park-2024-05-13/
[4]https://www.oryktosploutos.net/2023/12/πτολεμαϊδα-v-παραδόθηκε-η-ναυαρχίδα-τη/#:~:text=Στα%20χέρια%20της%20ΔΕΗ%20πέρασε,επένδυση%20ύψους%201%2C5%20δισ.
[5]https://www.reuters.com/markets/europe/eu-drop-probe-into-chinese-bidders-romanian-solar-park-2024-05-13/
[6]https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/eu-launches-subsidy-probe-into-chinese-solar-pv-firms/
[7]https://www.reuters.com/business/autos-transportation/eu-impose-multi-billion-euro-tariffs-chinese-evs-ft-reports-2024-06-12/
[8]https://www.globaltimes.cn/page/202406/1314092.shtml
[9]https://www.globaltimes.cn/page/202406/1314092.shtml
[10]https://www.theguardian.com/business/article/2024/jun/12/how-will-new-eu-tariffs-on-chinese-electric-vehicles-work#:~:text=A%2038.1%25%20tariff%20will%20translate,tariffs%20of%20up%20to%2048%25.
[11]https://wise.com/gb/vat/italy
[12]https://www.agrotypos.gr/metapoiisi/trofima/mideniko-fpa-se-kreas-kai-lachanika-i-kypros-den-allazei-tipota-stin-ellada#:~:text=Η%20Κύπρος%20αποφάσισε%20να%20βάλει,μέχρι%20το%20τέλος%20Μάϊου%202024.
[13]https://wise.com/gb/vat/germany
[14]https://economy-finance.ec.europa.eu/economic-forecast-and-surveys/economic-forecasts/spring-2024-economic-forecast-gradual-expansion-amid-high-geopolitical-risks_en
