Η Τσεν Χουιλί ενώ εξηγεί το έργο της διατήρησης σε διεθνείς επισκέπτες στο εργαστήριο συντήρησης της Ακαδημίας Νταζού, στο Τσονγκτσίνγκ. [Τζιανγκ Ντονγκ/China Daily]

Με τα χρόνια, η Τσεν Χουιλί έχει αναπτύξει έξυπνους και μοναδικούς τρόπους για να επισκευάζει τις ζημιές σε ανεκτίμητα αντικείμενα και αρχαιολογικούς χώρους στο Τσονγκτσίνγκ.

Το φως αμέσως εξασθενεί και ο αέρας γίνεται πιο κρύος στο πρόσωπο καθώς μπαίνετε στο σπήλαιο Γιουαντζουέ. Χρειάζεται λίγος καιρός για να προσαρμοστούν τα μάτια σας και να μπορέσετε να διακρίνετε τα λεπτομερώς σκαλισμένα πέτρινα αγαλματίδια του Βούδα και του Μποδισάτβα, τα οποία βρίσκονται εκεί τακτοποιημένα σε σειρές για πάνω από χίλια χρόνια.

Στο χαμηλό φως, η Τσεν Χουιλί δείχνει τις κάτω άκρες των εξωτερικών ενδυμάτων σε ένα από τα αγαλματίδια. «Κοιτάξτε πόσο αληθινό και ζωντανό φαίνεται, σαν να είναι πραγματικό μετάξι που φτερουγίζει στον άνεμο».

Το σπήλαιο βρίσκεται στο Νταφογουάν, μια τοποθεσία που αποτελεί μέρος της ομάδας Μπαοντινγκσάν των βραχογραφιών Νταζού κοντά στο Τσονγκτσίνγκ.

Έχει βάθος 12 μέτρων, πλάτος 9 μέτρων και ύψος 6 μέτρων και είναι το μεγαλύτερο του είδους του σε αυτό το χώρο.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η επιτυχημένη γυναίκα, τώρα πια στα 50 της, έχει δεσμευτεί για την προστασία των γλυπτών, τα οποία προστέθηκαν στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1999. Ήταν ο δεύτερος ναός σε σπήλαιο στην Κίνα που καταγράφτηκε στον κατάλογο μετά τα Σπήλαια Μογκάο στο Ντουνχουάνγκ, της επαρχίας Γκανσού.

Εκτός από τα εκπληκτικά γλυπτά, άλλα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του σπηλαίου περιλαμβάνουν το εξαιρετικής κατάστασης σύστημα αποχέτευσης και ένα φυσικό φεγγίτη που επιτρέπει στο φως να πέφτει απευθείας στο κεντρικό άγαλμα του Βούδα όπως λέει η Τσεν και προσθέτει ότι, «όλα αυτά κάνουν το Γιουαντζουέ εξαιρετικά πολύτιμο».

Το πρόβλημα όμως είναι ότι το σπήλαιο με την επίπεδη οροφή δεν έχει κεντρικό πυλώνα για να υποστηρίξει το βάρος του.

Η Τσεν Χουιλί ενώ εξηγεί το έργο της διατήρησης σε διεθνείς επισκέπτες στο εργαστήριο συντήρησης της Ακαδημίας Νταζού, στο Τσονγκτσίνγκ. [Τζιανγκ Ντονγκ/China Daily]

«Η οροφή του ξεφλουδίζει σε κομμάτια, γεγονός που αποτελεί σημαντική απειλή για τη σταθερότητα του χώρου», λέει η Τσεν, προσθέτοντας ότι ορισμένα μέρη έχουν τώρα πάχος μόλις ένα μέτρο.

Το 2018, με την έγκριση της Εθνικής Διοίκησης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, διεξήχθη προκαταρκτική μηχανική έρευνα του σπηλαίου.

«Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γνωρίζουμε γι' αυτό, το πιο περίπλοκο θέμα είναι η σταθερότητα», λέει η Τσεν.

Άλλοι παράγοντες κυμαίνονται από την έκταση της διάβρωσης της οροφής λόγω του νερού και την κατάσταση του γύρω βράχου, αλλά και τους τρόπους ενίσχυσης του σπηλαίου, εξηγεί η ίδια.

Με τα χρόνια, η Τσεν έχει μεταβεί από τον έναν ναό σπηλαίου στον άλλο, φροντίζοντας τα 50.000 περίπου αγάλματα και εικόνες που έχουν σκαλιστεί στους γκρεμούς και είναι υπό την προστασία της, ιδιαίτερα στα βουνά Μπεϊσάν, Μπαόντινγκ, Νανσάν, Σιμέν και Σιζουάν γύρω στην περιοχή.

Η Τσεν ήρθε να εργαστεί στο Μουσείο Βράχων Νταζού ως παρατηρητής και οδηγός πολιτιστικής κληρονομιάς το 1995.

Καθώς έδειχνε στους επισκέπτες το μέρος, συνειδητοποίησε με πόνο την απειλή που έθετε το πέρασμα του χρόνου σε αυτά τα κάποτε όμορφα πέτρινα γλυπτά.

Με ένα τεχνικό υπόβαθρο στην ανάλυση υλικών και χημεία, αποφάσισε να συμμετάσχει στο κέντρο προστασίας στην Ακαδημία Βράχων Νταζού. Ήθελε να προσθέσει τις δικές της προσπάθειες για την προστασία των γλυπτών, αλλά μόνο όταν άρχισε να συμμετέχει συνειδητοποίησε ότι δεν θα ήταν εύκολο.

Η αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί ένα ορισμένο επίπεδο ιστορικών, αρχαιολογικών, μεταλλουργικών και χημικών γνώσεων, καθώς και πρακτικών δεξιοτήτων, όπως η κοπή της πέτρας, η χύτευση και η ζωγραφική.

Ο Χιλιόπλεκτος Αβαλοκίτεσβαρα στο Μπαοντινγκσάν, μία από τις πέντε μεγάλες ομάδες λαξευτών βράχων του Νταζού. [Τζιανγκ Ντονγκ/China Daily]

Μετά από χρόνια πρακτικής η Τσεν συμμετείχε σε μια σειρά από μεγάλα έργα, ένα από τα πιο εξέχοντα από τα οποία περιλάμβανε την οκταετή αποκατάσταση της θεάς του ελέους Αβαλοκίτσεβαρα, που είναι γνωστή ως Γκουανγίν στα κινεζικά, η οποία βρίσκεται στο Μπαοντινγκσάν, μία από τις πέντε μεγάλες ομάδες βραχογραφιών στο Νταζού.

Το άγαλμα αρχικά παρουσίαζε λαξεύματα πέτρας, επικάλυψη χρυσού και στοιχεία ζωγραφισμένα με ζωντανά χρώματα, αλλά, μετά από περισσότερα από 800 χρόνια, είχε ταλαιπωρηθεί πολύ, παρουσιάζοντας τουλάχιστον 34 διαφορετικά προβλήματα, από σπασμένα δάχτυλα μέχρι και αποφλοιωμένο χρώμα φύλλου χρυσού.

«Όταν το παρατήρησα από κοντά, μου φάνηκε να είναι γεμάτο ουλές», όπως θυμάται η Τσεν. Ως διευθύντρια του κέντρου διατήρησης της Ακαδημίας, ηγήθηκε του επακόλουθου, σχολαστικού έργου αποκατάστασης. Η Τσεν και η ομάδα της έκαναν αρκετή έρευνα πριν αποφασίσουν τις μεθόδους και τα υλικά για την επισκευή.

Βουδιστικά πέτρινα αγάλματα στο σπήλαιο Γιουαντζουέ. [Τζιανγκ Ντονγκ/China Daily]

Συμπλήρωσαν περισσότερα από 1.000 έντυπα έρευνας, κράτησαν λεπτομερείς σημειώσεις για περίπου 350 επιτόπιες αποκαταστάσεις, δημιούργησαν 297 εικόνες με το χέρι των διαφόρων ελαττωμάτων και τράβηξαν πάνω από 1.300 φωτογραφίες.

Η ομάδα της Τσεν έκανε πάνω από τρία χρόνια προσπάθειας και περίπου 100 πειράματα για να μπορέσει τελικά να επινοήσει μια φόρμουλα για το βέλτιστο κολλητικό υλικό.

«Πρέπει να είναι κατάλληλο για το άγαλμα Γκουανγίν, το οποίο έχει υφή αμμόλιθου, καθώς και για τις υψηλές θερμοκρασίες και το υγρό περιβάλλον", εξηγεί η Τσεν, προσθέτοντας ότι κάθε απόφαση και κίνηση έγιναν με βάση τις μελέτες του αγάλματος, της σχετικής ιστορίας και των επιστημονικών εφημερίδων.

Για παράδειγμα, αυτή και η ομάδα της πήγαν στις επαρχίες Σιτσουάν, Χεμπέϊ και Σαντόνγκ για να μελετήσουν τα λαξεύματα στο βράχο, για να βρουν πώς να φτιάξουν το σπασμένο δεξί χέρι του αγάλματος.

«Υπήρχαν ενδείξεις αρχαίων επισκευαστικών εργασιών, αλλά έδειχναν ασυμφωνία με το πρωτότυπο», λέει η ίδια.

Πρότεινε τη δημιουργία ενός αποσπώμενου χεριού με βάση τα συμμετρικά χαρακτηριστικά του αγάλματος, επειδή υπάρχει ακόμα μια μικρή ασυνέπεια στη γωνία των υπόλοιπων δεσμίδων των βραχιολιών στα χέρια.

«Ως εκ τούτου, οι μελλοντικές διορθώσεις θα είναι ευκολότερες να εφαρμοστούν, εάν προκύψουν περισσότερα ζητήματα», λέει η Τσεν.

Κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης, αυτή και η ομάδα της στέκονταν στην σκαλωσιά, με το πρόσωπό τους στον κρύο πέτρινο τοίχο και εισπνέοντας την ‘πικάντικη’ μυρωδιά των υλικών αποκατάστασης κάθε μέρα.

Επίσης, έπρεπε να αντέξουν τόσο την αποπνικτική ζέστη όσο και το τσουχτερό κρύο καθώς οι εποχές άλλαζαν. «Στη δουλειά μας, εκτός από τις επαγγελματικές δεξιότητες, απαιτείται επίσης ένας υπέρτατος βαθμός υπομονής, μια υψηλή αίσθηση ευθύνης και μια ισχυρή αίσθηση επιμονής», λέει η Τσεν.

Ένα μέλος της Ακαδημίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Κίνας διεξάγει έρευνα για τα αγαλματίδια στο Νταζού. [Τζιανγκ Ντονγκ/China Daily]

Η αποκατάσταση του αγάλματος Αβαλοκιτεσβάρα περιλάμβανε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών κλάδων και τη συμμετοχή πολυάριθμων εμπειρογνωμόνων, και πρωτοστάτησε στην αποκατάσταση μεγάλων ακινήτων πολιτιστικών κειμηλίων στη χώρα. Το 2017, τιμήθηκε ως εθνικό έργο συντήρησης εξαιρετικών πολιτιστικών κειμηλίων.

Σήμερα, το άγαλμα, που έχει αποκατασταθεί στην προηγούμενη δόξα του, λάμπει και έχει γίνει ένα σημαντικό αξιοθέατο στην περιοχή. Ως συντηρήτρια του έργου η Τσεν έχει προσκληθεί να συμμετάσχει σε μεγάλα έργα αποκατάστασης στις επαρχίες Χεμπέι, Γκανσού και Σιτσουάν.

Τα επιτεύγματά της έχουν κερδίσει μεγάλες τιμές, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Μεταλλίου Εργασίας της 1ης Μαΐου, ένα από τα υψηλότερα βραβεία για τους εργαζόμενους στην Κίνα, και την Ερυθρά Σημαία της 8ης Μαρτίου, η οποία είναι μια εθνική τιμή για εξαιρετικές γυναίκες.

Παρά τα επιτεύγματά της στον τομέα της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, η Τσεν παραμένει δυσαρεστημένη. «Οι απλές παθήσεις έχουν ήδη αντιμετωπιστεί, αυτό που μένει τώρα είναι οι δύσκολες προκλήσεις», λέει η ίδια. «Αυτό επιβάλλει ακόμη μεγαλύτερη απαίτηση για ένα υψηλό επίπεδο εργασίας διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς».

Πιστεύει ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί ο ρόλος της τεχνολογίας στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, να πραγματοποιηθεί συστηματική και ολοκληρωμένη τεχνολογική προστασία και να ενισχυθεί η ανάπτυξη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Η Τσεν έχει διαδραματίσει θετικό ρόλο και στην εκπαίδευση νέων ταλέντων για την προστασία και την αποκατάσταση των τοπικών σκαλισμάτων στα πετρώματα Νταζού. Η Ρουάν Φανγκχόνγκ, η οποία εργάζεται στο κέντρο προστασίας για περίπου έξι χρόνια, λέει ότι είχε ακούσει για την Τσεν πριν έρθει στο Νταζού.

«Με βοήθησε να αποκαταστήσω τα πολιτιστικά κειμήλια αυτοπροσώπως, δίνοντάς μου τη δυνατότητα να βιώσω τη σημασία του να είμαι ταπεινή σε αυτό το είδος εργασίας», λέει η Ρουάν.

«Πρέπει να βελτιώνουμε συνεχώς τις ικανότητές μας αποκατάστασης και να χρησιμοποιούμε τεχνολογικές μεθόδους για να βοηθήσουμε στην παράταση της ζωτικότητας των πολιτιστικών κειμηλίων. Ως μέλη της επόμενης γενιάς, πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη της προώθησης του παραδοσιακού κινεζικού πολιτισμού», λέει η Ρουάν.

Για την Τσεν, το σπήλαιο Γιουαντζουέ θα παραμείνει στο επίκεντρο της δουλειάς της. Μέχρι σήμερα, έχουν ξεκινήσει προκαταρκτικά μέτρα, όπως υδραυλικά σιδερένια πλαίσια για την υποστήριξη της οροφής του σπηλαίου, ενώ έχουν εγκατασταθεί ηλεκτρονικές συσκευές για την παρακολούθηση διαφόρων παραμέτρων της σταθερότητάς του.

Οι αρχαιολογικές μελέτες επίσης συνεχίζονται και η τρισδιάστατη σάρωση διεξάγεται σταθερά για να διατηρηθούν οι ιστορικές πληροφορίες του σπηλαίου σε κάθε βήμα της διαδικασίας.

«Σε μερικές περιπτώσεις, χρειάζεται χρόνος, όπως τρία με τέσσερα χρόνια, προτού μπορέσουμε να κρίνουμε και να βρούμε μια κατάλληλη λύση για ένα πρόβλημα», εξηγεί η Τσεν. «Είμαι βέβαιη ότι θα υπάρξουν πολλές καρποφόρες ανακαλύψεις στο μέλλον».

Για περισσότερα άρθρα από τις «Γυναίκες της Κίνας» πατήστε εδώ