Γιώργος Ν. Τζογόπουλος
Η πραγματοποίηση του Τρίτου Φόρουμ «Ζώνη και Δρόμος για τη Διεθνή Συνεργασία» στο Πεκίνο προσέλκυσε τη διεθνή προσοχή. Περίπου 4,5 χρόνια μετά το Δεύτερο Φόρουμ, το οποίο είχε διοργανωθεί τον Απρίλιο του 2019, η κινεζική κυβέρνηση επιδιώκει να δώσει καινούρια πνοή στη συγκεκριμένη Πρωτοβουλία. Ο κόσμος πλέον είναι διαφορετικός. Έχει μεσολαβήσει η πανδημία COVID-19, ενώ συνεχίζονται οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Η σταθερότητα, η ειρήνη και η ευημερία κάθε άλλο παρά είναι δεδομένες μέσα σε συνθήκες παγκόσμιας αστάθειας.
Η ομιλία του Προέδρου, Σι Τζινπίνγκ, αποτύπωσε τον τρόπο με τον οποίο η Κίνα πρόκειται να ενισχύσει τη διασύνδεση, καθώς αναπτύσσει το νέο δρόμο του μεταξιού. Συγκεκριμένα, η αναφορά του σε οκτώ συγκεκριμένα σημεία περιλαμβάνει ορισμένες καινούριες σκέψεις. Οι πιο σημαντικές είναι η μελλοντική πραγματοποίηση μίας έκθεσης για το ψηφιακό εμπόριο, η προώθηση ορισμένων προγραμμάτων με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, όπως για παράδειγμα επαγγελματικής εκπαίδευσης, και η διοργάνωση συνεδρίου για την πράσινη καινοτομία. Επίσης, η διατύπωση προτάσεων για τη διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνης, η πραγματοποίηση φόρουμ στην περιοχή Λιανγκτζόου για το διάλογο των πολιτισμών, η αξιολόγηση του έργου των εταιρειών που συμμετέχουν στο Δρόμο του Μεταξιού, και η βελτίωση της θεσμικής συνεργασίας, για παράδειγμα με τη δημιουργία μίας γενικής γραμματείας.
Πριν από δέκα χρόνια, όταν ξεκίνησε η Πρωτοβουλία για το Δρόμο του Μεταξιού, δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολο να καταλάβουμε τι πρακτικά σήμαινε. Ενώ οι ιστορικοί μπορούσαν να μιλήσουν για τον αρχαίο Δρόμο του Μεταξιού, η υλοποίηση ενός έργου που θα βασιζόταν στην ιστορία αλλά θα ήταν εφαρμόσιμο στη σύγχρονη εποχή ήταν μια πρωτότυπη ιδέα. Το 2023 η κατάσταση είναι διαφορετική. Η Πρωτοβουλία δεν είναι πλέον μια αφηρημένη έννοια. Είναι ένας μηχανισμός που παράγει αποτελέσματα, και αυτά τα αποτελέσματα είναι πολύπλευρα. Πολλές κινεζικές εταιρείες δραστηριοποιούνται σε τομείς όπως οι κατασκευές, η ενέργεια, και η ψηφιοποίηση. Παράλληλα, παρατηρείται αύξηση του εμπορίου, ενώ πολλαπλασιάζονται οι πολιτιστικές και εκπαιδευτικές συνέργειες.
Από το 2013 μέχρι σήμερα, η Κίνα έχει αντλήσει αρκετά διδάγματα. Για αυτό επιδιώκει να στηριχθεί στα αποτελέσματα που έχουν ήδη παραχθεί, και να προχωρήσει σε βελτιώσεις εκεί όπου παρατηρήθηκαν λάθη, αλλά και σε προσαρμογές, ιδίως στο πεδίο των πράσινων επενδύσεων και της βιώσιμης ανάπτυξης. Το Tρίτο Φόρουμ «Ζώνη και Δρόμος για τη Διεθνή Συνεργασία» αποτέλεσε μία καλή ευκαιρία να συζητηθούν τα θέματα αυτά, και να χαραχθεί η πορεία προς το μέλλον. Στην ομιλία του ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ επανέλαβε την κινεζική θέση για την ανάγκη διεθνούς συνεργασίας και μιας ανοιχτής παγκόσμιας οικονομίας.
Παρά τον επικίνδυνο ανταγωνισμό στη διεθνή σφαίρα, η συνεργασία είναι ακόμα δυνατή. Η Πρωτοβουλία για το νέο Δρόμο του Μεταξιού παραμένει ένα εργαλείο που μπορεί να συμβάλει στην κατεύθυνση αυτή. Η σημερινή εποχή, άλλωστε, δεν χαρακτηρίζεται μόνο από βίαιες συγκρούσεις αλλά και αναιμική ανάπτυξη, ιδίως μετά την πανδημία COVID-19. Το πρόβλημα γίνεται περισσότερο αισθητό στις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες. Συνεπώς, κάθε μηχανή που μπορεί να τονώσει την ανάπτυξη, όπως η Πρωτοβουλία για το νέο Δρόμο του Μεταξιού, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. O Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτιέρες, ο οποίος μίλησε στο Τρίτο Φόρουμ, επικεντρώθηκε στην πτυχή αυτή.
Η Κίνα είναι τώρα η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και μια ανερχόμενη γεωπολιτική δύναμη. Η επιρροή της στις διεθνείς υποθέσεις γίνεται σταδιακά πιο αισθητή. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ζητήσει από την κινεζική κυβέρνηση να μεσολαβήσει στην κρίση της Ουκρανίας. Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ουάσιγκτον έχει ενθαρρύνει το Πεκίνο να χρησιμοποιήσει την επιρροή του κατά τη διάρκεια της νέας κρίση στη Μέση Ανατολή. Συναντήσεις υψηλού επιπέδου στο περιθώριο του Τρίτου Φόρουμ είχαν ιδιαίτερη σημασία, ιδίως αναφορικά με τις σινορωσικές σχέσεις. Όσο η Κίνα μεγαλώνει τόσο οι διεθνείς υποχρεώσεις της αυξάνουν. Η Πρωτοβουλία για το νέο Δρόμο του Μεταξιού αντιμετωπίζει μεν πολλές προκλήσεις μέσα στις νέες συνθήκες, αλλά την ίδια στιγμή διευκολύνει την Kίνα να εξηγήσει στον κόσμο τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις αυτές και το γενικότερο σκεπτικό της για τις διεθνείς σχέσεις.
