Η Γουάνγκ Τζινγκ επιδεικνύει την παραδοσιακή ύφανση της εθνότητας Πουγί στο εργαστήριό της στο Σινγκγί του Γκουιτζόου. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
Η Γουάνγκ Τζινγκ έχει αφιερωθεί στην προστασία και διάδοση του πολιτισμού των Πουγί μέσα από την τέχνη της παραδοσιακής φορεσιάς της εθνότητας των Πουγί αλλά και στην καινοτομία, συνδιάζοντας στοιχεία που προέρχονται από τον φυσικό κόσμο με τρόπο ώστε να συμβαδίζουν με την σημερινή εποχή.
Μπλε τουρμπάνι, γαλαζοπράσινο πανωφόρι χωρίς γιακά, μια πλισέ φούστα και ένα ζευγάρι κεντημένα παπούτσια με μυτερά καλύμματα στα δάχτυλα — μια γυναίκα της εθνότητας Πουγί, με τη χαρακτηριστική παραδοσιακή φορεσιά της, είναι συνήθως εύκολο να εντοπιστεί.
Οι γυναίκες στο Γκουιτζόου προωθούν την παραδοσιακή τέχνη που φέρει την αγάπη των μητέρων τους και ονομάστηκε εθνική άυλη πολιτιστική κληρονομιά από το Συμβούλιο Επικρατείας το 2014. Έχουν επίσης συνδυάσει νέα στοιχεία για να βοηθήσουν την τέχνη αυτή να συμβαδίζει με την εποχή και να απευθύνεται στη νεότερη γενιά.
Η Γουάνγκ Τζινγκ είναι μία από τους συνεχιστές της παράδοσης Πουγί. Η γυναίκα, που κατάγεται από την πόλη Σινγκγί στην αυτόνομη περιφέρεια Τσιενσινάν των Πουγί και Μιάο της επαρχίας Γκουιτζόου της νοτιοδυτικής Κίνας, έχει εγκαταλείψει πολλές κερδοφόρες ευκαιρίες, επιλέγοντας να μείνει στη γενέτειρά της και να ‘εμποτίσει’ τα παραδοσιακά εθνίκ ρούχα με ένα καινοτόμο πνεύμα.
Η Γουάνγκ, είχε πολλές παραγγελίες για παραδοσιακά ενδύματα από το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους και ειδικά στην περίοδο της έναρξης του Φεστιβάλ Άνοιξης. «Οι περισσότερες από αυτές τις παραδοσιακές φορεσιές ζητήθηκαν από ντόπιους που θέλουν να τις βάλουν για τις διακοπές ή άλλες γιορτές, όπως γάμους», λέει η Γουάνγκ. Ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς ήταν για ταξιδιώτες που θα τις φορέσουν και θα γνωρίσουν έτσι τα τοπικά λαϊκά έθιμα.
Στο εργαστήριο της Γουάνγκ στο Σινγκγί, αφθονούν τα πολύχρωμα ρούχα με διάφορα τοπικά έθνικ στοιχεία. «Η επιχείρησή μου είναι να φτιάχνω έθνικ κοστούμια ειδικά για το Γκουιτζόου, αλλά κυρίως για την εθνότητα Πουγί», λέει η Γουάνγκ. «Θέλουμε οι άνθρωποι να μάθουν και να κατανοήσουν τα έθνικ κοστούμια και θέλουμε να μεταδώσουμε αυτή τη δεξιοτεχνία». Η Γουάνγκ έχει θέσει ως στόχο να εισάγει μοντέρνα αισθητική στην τέχνη της παραδοσιακής φορεσιάς, διατηρώντας παράλληλα τα ζωτικά παραδοσιακά στοιχεία.
«Έχω κάνει μερικές αναβαθμίσεις στην παραδοσιακή κοπή», όπως λέει. Για παράδειγμα, έχει στενέψει τα μανίκια και την περιοχή της μέσης για να τονίσει τις καμπύλες της γυναικείας φόρμας. Επίσης καινοτόμησε ράβοντας τη ζώνη της μέσης. «Με αυτόν τον τρόπο, γλιτώνεις από τον κόπο να τη βάζεις και να τη βγάζεις κάθε φορά που χρειάζεται να αλλάζεις ρούχα», όπως εξηγεί.
Επιπλέον, η Γουάνγκ έχει δημιουργήσει περισσότερους χρωματικούς συνδυασμούς, οι οποίοι έχουν αποδειχθεί δημοφιλείς στις ντόπιες γυναίκες, ειδικά εκείνες της νεότερης γενιάς. Τέτοιες προσαρμογές έχουν κάνει τα κοστούμια της πολύ δημοφιλή σε όλη την επαρχία. Ωστόσο, έχει φροντίσει να μην παραβιάζονται τα παραδοσιακά μοτίβα και τα κύρια χρώματα. «Γενικά μιλώντας, τα λουλούδια, τα πουλιά, τα ψάρια και τα έντομα είναι σημαντικά σύμβολα τοτέμ στις ενδυμασίες Πουγί», λέει η Γουάνγκ, προσθέτοντας ότι είναι πράγματα που λατρεύουν οι Πουγί, που προστατεύουν την τοπική οικολογία και φροντίζουν το περιβάλλον.
«Όλα τα σύμβολα προέρχονται από τη φύση και έχουν υποστεί καλλιτεχνική επεξεργασία για να εξελιχθούν στα μοτίβα που βλέπουμε σήμερα». Τα στυλ των φορεσιών ποικίλλουν ανάλογα με το τοπικό περιβάλλον. «Για παράδειγμα, τα υδρόβια ζώα όπως τα ψάρια και οι γαρίδες έχουν εμφανιστεί περισσότερο σε κεντήματα κοντά στον ποταμό Νανπάν, ενώ εκείνα που προέρχονται από ορεινές περιοχές διαθέτουν λουλούδια, χόρτα, φύλλα μπαμπού και μπανανιάς», εξηγεί η ίδια.
Γεννημένη σε μια οικογένεια Πουγί, η Γουάνγκ μεγάλωσε φορώντας τα παραδοσιακά ρούχα, τα οποία έφτιαχναν η γιαγιά και η μητέρα της. Όπως θυμάται, «καθόμουν σε ένα μικρό σκαμπό και έβλεπα τις πολύχρωμες κλωστές να ‘ταξιδεύουν’ στα χέρια τους.»
Η Γουάνγκ Τζινγκ. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
«Ήταν μαγικό πώς τα ζωηρά μοτίβα διαφόρων στυλ ‘γλιστρούσαν’ στη συνέχεια μέσα από τα δάχτυλά τους». Η Γουάνγκ άρχισε να μαθαίνει πώς να φτιάχνει ρούχα Πουγί σε ηλικία 10 ετών. Έφτασε να εκτιμήσει όλη τη διαδικασία, από την ύφανση με νήμα μέχρι το βάψιμο, τη βαφή δεσίματος, τη σταυροβελονιά και το μπροκάρισμα.
Συγκεκριμένα, το batiking και το tie-dyeing είναι κοινές τεχνικές χρωματισμού. Για τα μπατίκ, οι Πουγί μπορούν να σχεδιάσουν μοτίβα στο ύφασμα απευθείας με ένα μαχαίρι και κερί και στη συνέχεια να το περάσουν από διάφορες διαδικασίες, όπως ξύσιμο, βαφή και καθαρισμό πριν μετατρέψουν το απλό ύφασμα σε ζωηρόχρωμη τέχνη. Όσο για τη βαφή με δέσιμο, το λευκό ύφασμα δένεται έξυπνα πριν βυθιστεί στη βαφή, η οποία δεν φτάνει στα μέρη του υφάσματος που είναι δεμένα. Επομένως, αυτά τα μέρη διατηρούν το αρχικό τους χρώμα και σχηματίζουν το μοτίβο με έντονη αντίθεση.
Η ραφή εφαρμόζεται συχνά για την κατασκευή διακοσμήσεων σε γιακάδες, μανσέτες, ώμους και φούστες. Χρειάζονται από αρκετές ημέρες έως αρκετούς μήνες για να τελειώσει ένα κοστούμι, ανάλογα με το στυλ και την πολυπλοκότητα των μοτίβων. Η πρώιμη έκθεση της Γουάνγκ στη χειροτεχνία της έδωσε εμπειρία για τις λεπτομέρειες των κοστουμιών. Η ίδια έδινε πάντα ιδιαίτερη προσοχή στα σχέδια στα ρούχα των άλλων και αργότερα δοκίμαζε μόνη της να τα αναπαράγει σε κουρέλια στο σπίτι.
Όποτε εμφανιζόταν ευκαιρία, η Γουάνγκ κεντούσε με άλλες ντόπιες γυναίκες πάνω σε ρούχα και ράβοντας τσάντες. «Ήταν μέρος της ζωής μου», λέει η ίδια. Ένα σημείο καμπής ήρθε όταν, μετά την αποφοίτησή της από το γυμνάσιο, η Γουάνγκ βρήκε πληροφορίες εισαγωγής σε ένα ερευνητικό ινστιτούτο ενδυμασιών με έδρα το Πεκίνο στις σελίδες ενός περιοδικού στην τοπική βιβλιοθήκη. Αυτό αναζωπύρωσε το πάθος της να κάνει καριέρα με τα παραδοσιακά ρούχα. Μόλις εξοικονόμησε αρκετά χρήματα κάνοντας διάφορες δουλειές ραπτικής, το 1991, η Γουάνγκ ξεκίνησε ένα ταξίδι στο Πεκίνο.
Εκεί αφιέρωσε χρόνο για να αποκτήσει γνώσεις για τις καλές τέχνες, ενώ βελτίωσε τις δεξιότητές της στο σκίτσο και τη σχεδίαση κοστουμιών. Δύο χρόνια αργότερα, η Γουάνγκ αποφοίτησε με ένα πιστοποιητικό σχεδιαστή κοστουμιών. Ενώ πολλοί από τους συμμαθητές της εξερευνούσαν ευκαιρίες σε καλύτερα ανεπτυγμένες περιοχές, όπως το Πεκίνο και οι παράκτιες πόλεις της Κίνας, η Γουάνγκ επέμενε να επιστρέψει στο Γκουιτζόου για να εφαρμόσει όσα είχε μάθει στα παραδοσιακά ρούχα της αγαπημένης της κοινότητας. «Ένιωσα ότι οι ρίζες μου ήταν εδώ», όπως λέει η ίδια.
Νέοι με παραδοσιακές φορεσιές Πουγί.[Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
Η Γουάνγκ ξεκίνησε ως σχεδιάστρια σε ένα εργαστήριο μπατίκ στην πόλη Ανσούν της επαρχίας Γκουιτζόου, όπου είδε ότι οι ξένοι τουρίστες έδειχναν έντονο ενδιαφέρον για τα έθνικ ρούχα. Αυτό την ώθησε να αξιοποιήσει περαιτέρω τις δυνατότητες των τοπικών ενδυμασιών.
Στον ελεύθερο χρόνο της, έκανε πεζοπορία σε όλη την επαρχία, επισκεπτόμενη τα χωριά των Πουγί που απλώνονταν σε απομακρυσμένες περιοχές, αναζητώντας πρωτότυπα ενδύματα και τεχνικές κατασκευής. «Κατά τη διάρκεια της έρευνάς μου, ανακάλυψα ότι οι αρχαίοι θησαυροί εξαφανίζονταν σιγά σιγά», λέει η ίδια.
«Ορισμένες δεξιότητες κεντήματος αιώνων που απαιτούν 100 τοις εκατό δουλειά στο χέρι σχεδόν χάθηκαν και ένιωσα υποχρεωμένη να προστατεύσω και να μεταδώσω αυτούς τους εθνικούς πολιτιστικούς θησαυρούς». Έτσι αποφάσισε να επιστρέψει στη γενέτειρά της, το Σινγκγί, για να προωθήσει και να κληρονομήσει την παραδοσιακή τέχνη.
Η Γουάνγκ απέδωσε την άτονη ανάπτυξη των εθνοτικών κοστουμιών στην άνιση ποιότητα παραγωγής, το μονότονο στυλ και την έλλειψη σχεδιασμού. Η προηγούμενη μάθηση και η τεχνογνωσία της την είχαν κάνει να συνειδητοποιήσει έντονα ότι η αναβάθμιση του σχεδιασμού των ρούχων και η τυποποίηση της ποιότητας παραγωγής ήταν ο μόνος τρόπος για να αναβιώσει την τέχνη.
Το 2001, μια ευκαιρία για την Γουάνγκ να επιδείξει την ικανότητά της προέκυψε όταν οι τοπικές αρχές οργάνωσαν ένα φεστιβάλ ράφτινγκ στο Σινγκγί. Η Γουάνγκ πλησίασε αμέσως τους διοργανωτές και υπέβαλε μια προσφορά για την κατασκευή των εθνοτικών κοστουμιών για τους ξεναγούς και τους συμμετέχοντες στο ράφτινγκ. Κέρδισε τους διοργανωτές όταν παρουσίασε τα προσεγμένα σχέδιά της.
Δύο εβδομάδες αργότερα, μια παρτίδα κοστουμιών με εξαιρετική ποιότητα κατασκευής, καινοτόμα στυλ και μοναδικά έθνικ χαρακτηριστικά παραδόθηκε και έγινε το αποκορύφωμα της εκδήλωσης. Αυτή η αρχική επιτυχία ενθάρρυνε τη Γουάνγκ να ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση με έθνικ ρουχισμό το 2002. Έκτοτε άρχισε να ενθαρρύνει τις ντόπιες γυναίκες να συμμετάσχουν μαζί της και τους πρόσφερε εκπαίδευση.
«Ενθουσιάστηκα βλέποντας πολλές γυναίκες να διατηρούν ακόμα την παράδοση των τεχνικών της ύφανσης υφασμάτων και του μπατίκ», λέει η Γουάνγκ, καθώς θυμάται τις ερευνητικές της επισκέψεις στα χωριά. Τις θεώρησε πολύτιμες και επιτακτική ανάγκη να φέρει τις τεχνικές αυτές στη δημοσιότητα.
Η Γουάνγκ κάλεσε τις ντόπιες κεντήστρες στο εργαστήριό της και τους δίδαξε προηγμένη χειροτεχνία εθνοτικών κοστουμιών. Στη συνέχεια, άρχισαν να φτιάχνουν κοστούμια από το σπίτι τους. Μέχρι σήμερα, έχει εκπαιδεύσει 9.000 ντόπιους κεντητές, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 1.000 γυναικών Πουγί, σε όλη την αυτόνομη περιφέρεια Τσιενσινάν Πουγί και Μιάο.
Κάθε φορά που αντιμετώπιζε ένα πρόβλημα κατά τη διάρκεια της έρευνάς της, η Γουάνγκ δεν έχανε χρόνο προσπαθώντας να το αντιμετωπίσει. Για παράδειγμα, όταν οι ντόπιοι ανησυχούσαν για το ξεθώριασμα του χρώματος των φυτικών βαφών, βρήκε επιστημονικά ινστιτούτα για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Η Γουάνγκ επίσης αγόραζε τοπικά χειροτεχνήματα από χωρικούς για να ενισχύσει την εμπιστοσύνη τους στην παραδοσιακή τέχνη.
Ταυτόχρονα, συνέχισε να συλλέγει και να συγκεντρώνει ενδυμασίες Πουγί στις εκδρομές της. «Βρήκα μερικά κομμάτια που είναι πάνω από 100 ετών», λέει η Γουάνγκ. «Οι ιδιοκτήτες δεν τα φορούσαν πια και μου τα έδωσαν πρόθυμα γι’ αυτό και τους έστειλα κάποια δώρα σε αντάλλαγμα», προσθέτει.
Το 2016, η Γουάνγκ δημιούργησε ένα μουσείο κοστουμιών Πουγί το οποίο εκθέτει περισσότερα από 400 αντικείμενα άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που σχετίζονται κυρίως με κοστούμια που έχει συλλέξει τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Το μουσείο έχει φιλοξενήσει από τότε πολλούς φοιτητές από ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως το Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, το Πανεπιστήμιο Tsinghua και το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ. Περισσότεροι από 10.000 διεθνείς επισκέπτες, πχ από τη Νότια Αφρική και το Νεπάλ, έχουν χτυπήσει την πόρτα της για να θαυμάσουν τη χαρακτηριστική ενδυματολογική κουλτούρα της περιοχής.
Οι παραδοσιακές ενδυμασίες με τα καινοτόμα στοιχεία της Γουάνγκ, έχουν βρει επίσης το δρόμο τους στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Ρωσία και τη Σιγκαπούρη. Επί του παρόντος, τα κύρια στοιχεία κατασκευής κοστουμιών Πουγί είναι διασκορπισμένα σε 11 πόλεις, κομητείες και συνοικίες στο Γκουιτζόου, σύμφωνα με τον Σι Τζινγκγί, έναν αξιωματούχο από το τμήμα πολιτισμού και τουρισμού Γκουιτζόου. Οι τοπικές αρχές θα δημιουργήσουν ερευνητικές εγκαταστάσεις κοστουμιών Πουγί στις νότιες, κεντρικές και δυτικές περιοχές της επαρχίας και θα δημιουργηθούν επίσης εργαστήρια και χώροι παραγωγής.
«Μόνο εάν διασφαλίσουμε την αυθεντικότητα, την ακεραιότητα και την κληρονομιά της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, αυτή μπορεί να επιβιώσει και να ευδοκιμήσει», λέει ο Λονγκ Γιούμινγκ, διευθυντής του επαρχιακού κέντρου προστασίας άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Ο Λονγκ πιστεύει ότι οι φορεσιές θα διαδραματίσουν θετικό ρόλο στην τουριστική ανάπτυξη του Γκουιτζόου και θα ενισχύσουν την τοπική κουλτούρα και την αγροτική αναζωογόνηση.
Καθώς η υποδομή και ο τουρισμός του Γκουιτζόου βελτιώνονται, η Γουάνγκ παρατηρεί ότι τα πολιτιστικά προϊόντα με τοπικά εθνοτικά χαρακτηριστικά αναζητούνται όλο και περισσότερο. «Θα προσπαθήσω να βοηθήσω την παραδοσιακή ενδυμασία των Τσιενσινάν Πουγί να βρει ένα παγκόσμιο κοινό, μέσω της ενσωμάτωσης της εθνικής και οικολογικής κουλτούρας με μοντέρνα στοιχεία για την ανάπτυξη νέων προϊόντων.»
Περισσότερα άρθρα για τις Γυναίκες της Κίνας
