Το Οικολογικό Μουσείο των Μακρυκέρατων Μιάο

2023-02-14 16:27:46    Εύα Παπαζή

Η φυλή των "Μακρυκέρατων Μιάο" στην επαρχία Λιουπανσούι, στην επαρχία Γκουιτζόου, είναι γνωστή για το μοναδικό γυναικείο χτένισμα,  που διαθέτει ένα κάλυμμα κεφαλής που μοιάζει με ένα ζευγάρι μακριά κέρατα. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]

Μέχρι τα τέλη του περασμένου αιώνα, οι Μιάο ζούσαν έναν αρχέγονο τρόπο ζωής παραμένοντας βαθιά μέσα στα βουνά στη συμβολή της περιοχής Λιουτζί και της κομητείας Τζιτσίν στην επαρχία Γκουιτζόου της νοτιοδυτικής Κίνας.

Με πληθυσμό περίπου 5.000, τα μέλη αυτού του κλάδου των Μιάο ήταν εύκολο να αναγνωριστούν,  λόγω του μοναδικού χτενίσματος των γυναικών τους που φορούσαν ένα κάλυμμα κεφαλής που μοιάζει με ένα ζευγάρι μακριά κέρατα. Ακόμη και σήμερα σε εορταστικές περιστάσεις, οι γυναίκες τυλίγουν μαλλιά των προγόνων τους μαζί με μαλλί γύρω από τα μαλλιά τους και στερεώνουν τους μεγάλους κότσους που δημιουργούν σε σχήμα κέρατου με λευκό νήμα.

Εκτός από το κάλυμμα κεφαλής που ζυγίζει περίπου 3 κιλά το καθένα και χρειάζεται τουλάχιστον 30 λεπτά για να στηθεί, οι γυναίκες φορούν συχνά πλισέ ριγέ φούστες και ρούχα που έχουν κεντητά σχέδια και μπατίκ.

Η κοινότητα ζει μια αυτάρκη ζωή μέσω της γεωργίας και της υφαντουργίας, και έχει ξεχωριστά έθιμα, λαϊκά όργανα, τραγούδια, χορούς και τελετές που αποτίουν φόρο τιμής στη φύση.

Το 1995, Κινέζοι και Νορβηγοί μελετητές ταξίδεψαν στο χωριό Γκαοσίνγκ, ένα από τα 12 χωριά όπου ζουν μέλη αυτού του κλάδου των Μιάο. Τρία χρόνια αργότερα, η Κίνα και η Νορβηγία ίδρυσαν από κοινού το Οικολογικό Μουσείο Λιουτζί Σουτζιά (Liuzhi Suojia), που θεωρείται το πρώτο του είδους του στην Ασία.

Το μουσείο που είναι αφιερωμένο εδώ και καιρό στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της εθνότητας Μιάο, σήμερα προσβλέπει στον τουρισμό.

Μια μητέρα βοηθά την κόρη της με το κάλυμμα κεφαλής που ζυγίζει περίπου 3 κιλά και χρειάζεται τουλάχιστον 30 λεπτά για να σταθεροποιηθεί. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]

«Σε αντίθεση με τα συμβατικά μουσεία, το μουσείο μας περιλαμβάνει δύο μέρη — το κέντρο τεκμηρίωσης και τα εκθέματα της φυλής των "Μακρυκέρατων Μιάο". Δεν είναι απλώς ένα κτίριο που εκθέτει αντικείμενα της τοπικής εθνότητας, αλλά και το κέντρο μιας κοινότητας 12 χωριών. Ο τρόπος ζωής, οι δεξιότητες και οι πεποιθήσεις τους βρίσκονται στο επίκεντρο της έκθεσης και της συντήρησης του μουσείου», λέει ο Τανγκ Τζουανγκτζούν, αναπληρωτής διευθυντής του μουσείου.

Εκτός από έναν εκθεσιακό χώρο που εκθέτει κλωστήρια, αργαλειούς, τοπικές παραδοσιακές ενδυμασίες και μουσικά όργανα, το κέντρο περιλαμβάνει χώρους για δραστηριότητες χωρικών και επισκεπτών.

Οι κάτοικοι του χωριού ενθαρρύνονται να αντιμετωπίζουν το κέντρο ως το δεύτερο σπίτι τους, υφαίνοντας και κεντώντας εκεί και συμμετέχοντας στη διαχείριση του μουσείου. «Το κέντρο τεκμηρίωσης λειτουργεί ως ένα σημείο που καταγράφει και αποθηκεύει πληροφορίες για τον πολιτισμό αυτής της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένης της προφορικής ιστορίας, κειμένων, φωτογραφιών, βίντεο και αντιπροσωπευτικών πολιτιστικών αντικειμένων», λέει ο Τανγκ.

«Παρέχει εκτεταμένους πόρους στους ντόπιους για να μάθουν και να διατηρήσουν τον πολιτισμό τους και προσφέρει σε ερευνητές και επισκέπτες βασικές πληροφορίες για τον τοπικό πολιτισμό.» Γι’ αυτό έχει δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων που αποθηκεύει προφορική ιστορία και βίντεο σχετικά με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά αυτού του κλάδου των Μιάο.

Οι ειδικοί εργάζονται για τη διατήρηση του υλικού, τη διεξαγωγή ερευνητικών έργων και τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων τους σε περιοδικά και βιβλία. Ο Λουό Γκάνγκ, διευθυντής του μουσείου από το 2013, συμμετείχε στην ίδρυσή του το 1997 και αργότερα συνέχισε να εργάζεται εκεί. Επισκέπτεται συχνά τα χωριά για να παρατηρήσει και να καταγράψει τις αλλαγές που συντελούνται. Όπως λέει, η ενδυμασία, η γλώσσα, η μουσική και ο τρόπος ζωής των ντόπιων είναι όλα «ένα μοναδικό είδος τεχνουργήματος» που πρέπει να διατηρηθεί.

«Όλα αυτά τα τεχνουργήματα είναι σαν μια σκάλα που ανεβαίνουμε για να εντοπίσουμε τους προκατόχους μας. Μας οδηγούν βήμα-βήμα στα βάθη της ιστορίας, ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τη ζωή μας σήμερα», λέει ο Λουό.

Μια νεαρή γυναίκα Μιάο με τον εμβληματικό μακρυκέρατο κεφαλόδεσμο. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]

Ο ίδιος λέει ότι ένα από τα χαρακτηριστικά του μουσείου είναι να ενθαρρύνει περισσότερο ενθουσιασμό από τους ντόπιους για τη διατήρηση των παραδοσιακών χωριών τους και την ανάληψη πρωτοβουλίας στην συντήρησή τους. Όπως θυμάται, ο τουρισμός δεν ήταν ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων του μουσείου, αλλά καθώς το μουσείο έχει προσελκύσει τουρίστες και οι ντόπιοι ασχολούνται όλο και περισσότερο με τον τουρισμό, υποστηρίζει τον συνδυασμό πολιτισμού και τουρισμού.

Μια Μιάο, η Γιανγκ Ερμέι, λέει ότι πολλοί τουρίστες τη ρωτούσαν παλαιότερα αν υπήρχαν παραστάσεις, έτσι είχε μια ιδέα και τη συζήτησε με άλλους χωρικούς. «Μου φάνηκε καλή ιδέα, γιατί όλοι μπορούσαμε να παίξουμε και να βγάλουμε κάποια επιπλέον χρήματα κοντά στο κατώφλι του σπιτιού μας, έτσι συγκέντρωσα μια ομάδα από δώδεκα καλλιτέχνες», λέει η Γιανγκ. Από τότε, άρχισαν να φορούν παραδοσιακά ρούχα και να προσφέρουν παραστάσεις για τους τουρίστες, όπως ομαδικούς χορούς που συνοδεύονται από μουσικά όργανα όπως τα τύμπανα, το λουσένγκ (ένα πνευστό όργανο από καλάμι) και το σιάο με τις τρεις τρύπες (ένα κάθετο φλάουτο από μπαμπού).

Πολλοί τουρίστες αγοράζουν επίσης κεντήματα και ενδύματα ως αναμνηστικά. Η Γιανγκ λέει ότι είδε την επιχειρηματική ευκαιρία, αγόρασε έναν αυτόματο αργαλειό και άρχισε να πουλά αναμνηστικά, ενώ αργότερα άνοιξε και το δικό της κατάστημα. «Έχουμε πρωταγωνιστήσει κι εμείς σε πλατφόρμες σύντομων βίντεο για να προωθήσουμε τα προϊόντα μας. Όταν είμαι απασχολημένη, προσκαλώ άλλους χωρικούς να δουλέψουν μαζί μου», λέει η Γιανγκ, προσθέτοντας ότι πλέον μπορεί να βγάζει περισσότερα από 10.000 γιουάν (περίπου 1.372 ευρώ) το μήνα με τα προϊόντα να ενσωματώνουν δημιουργικά σχέδια.

«Ο αργαλειός είναι από τα πιο αγαπημένα εργαλεία, είτε ο παραδοσιακός ξύλινος είτε ο αυτόματος. Στο παρελθόν, δεν μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς αυτόν και τώρα τον χρησιμοποιούμε για να αποκτήσουμε ευημερία.»

Το Οικολογικό Μουσείο Λιουτζί Σουτζιά στο χωριό Γκαοσίνγκ του Γκουιτζόου. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]

Ο Λουό, ο διευθυντής του μουσείου, έχει υποβάλει αίτηση για να συμπεριληφθούν τα τοπικά πολιτιστικά στοιχεία στους καταλόγους άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας διαφόρων επιπέδων. Επίσης φιλοξενεί εκπαιδευτικά σεμινάρια για τους ντόπιους νέους ώστε να μάθουν παραδοσιακές τέχνες. Μέχρι στιγμής, το μουσείο έχει εκπαιδεύσει περισσότερα από 1.000 άτομα.

Το μουσείο συνεργάζεται επίσης με το τοπικό δημοτικό σχολείο, προσκαλώντας αντιπροσώπους συνεχιστές των παραδοσιακών τεχνών των Μιάο να δίνουν διαλέξεις κάθε δύο εβδομάδες. Οι μαθητές, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι από την κοινότητα των Μιάο, έχουν αποκτήσει γνώσεις στις παραδοσιακές τους τέχνες του κεντήματος και της υφαντικής.

Μερικά από τα χειροποίητα αντικείμενα της περιοχής διατηρούνται σε πολλά μουσεία και οι παραστάσεις τραγουδιού και χορού έχουν κερδίσει πολλά βραβεία, όπως το βραβείο Qunxing 2013, το κορυφαίο βραβείο της Κίνας για τα ερασιτεχνικά έργα σκηνής.

Εν τω μεταξύ, ο Λουό εργάζεται για να βρει μια ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και διατήρησης, ειδικά όταν πρόκειται για τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων. Για γενιές, οι ντόπιοι ζούσαν σε καλύβες από ξύλο, χώμα ή πέτρα, κάτι που απαιτούσε τακτική αλλαγή του άχυρου που κάλυπτε τις στέγες. Τον τελευταίο καιρό, πολλοί χωρικοί αποφάσισαν να ανακαινίσουν τα σπίτια τους φτιάχνοντας κατασκευές από σκυρόδεμα.

Επειδή χτίστηκαν πολλές κατοικίες στο Λονγκτζιά, ένα από τα προστατευόμενα χωριά, η τοπική κυβέρνηση έχτισε δύο νέα χωριά, ένα το 2002 και άλλο ένα το 2012, για όσους επιθυμούν να μετακομίσουν. Το 2017, ο Λουό έμαθε ότι 10 χωρικοί που δεν ήταν πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τα πατρογονικά τους σπίτια δεν είχαν τα χρήματα για να ανακαινίσουν τα ερειπωμένα σπίτια τους. Έκανε αίτηση για κρατική χρηματοδότηση και συνεργάστηκε με μια ομάδα ανακαίνισης για την αποκατάσταση των ξύλινων σπιτιών.

Η κοινότητα των "Μακρυκέρατων Μιάο" παίρνει μέρος σε μια παραδοσιακή γιορτή. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]

Το μουσείο σχεδιάζει να συνεργαστεί με πολιτιστικές και τουριστικές εταιρείες για να συνεχίσει να ερευνά την παραδοσιακή κουλτούρα των Μιάο και για να αναπτύξει περαιτέρω τον τοπικό τουρισμό και τη γεωργία.

«Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να διατηρούμε τα τοπικά χαρακτηριστικά αναβαθμίζοντας το κέντρο τεκμηρίωσης και προωθώντας την ενοποίηση του πολιτισμού και του τουρισμού. Είμαστε πρώτα απ’όλα ένας πολιτιστικός οργανισμός που εργάζεται για τη δημόσια ευημερία. Τα έργα προβολής, διατήρησης και έρευνας θα συνεχίσουν να διεξάγονται προκειμένου να γίνει το μουσείο πραγματικά ένα κέντρο μελέτης του πολιτισμού των "Μακρυκέρατων Μιάο"», όπως λέει ο αναπληρωτής διευθυντής Τανγκ.

+86-10-68892062
greek@cri.cn
16A Shijingshan RD, Beijing, China T.K. 100040

Our Privacy Statement & Cookie Policy

By continuing to browse our site you agree to our use of cookies, revised Privacy Policy. You can change your cookie settings through your browser.
I agree