Συγγραφέας: Πελαγία Καρπαθιωτάκη
Τον 21ο αιώνα η διεθνής σκηνή βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι εξελίξεων και το έτος 2022, ίσως αποδειχθεί κομβικό σε αυτές τις εξελίξεις καθώς ο πλανήτης γνώρισε μοναδικές προκλήσεις και κρίσεις. Οι επιπτώσεις της πανδημίας όπως είναι η «αναστάτωση» των εφοδιαστικών αλυσίδων και ο υψηλός πληθωρισμός καθώς επίσης και οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί που κορυφώθηκαν με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Ρωσίας στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022, συνέβαλαν καθοριστικά στην περαιτέρω αστάθεια του διεθνούς συστήματος και της παγκόσμιας οικονομίας προκαλώντας επισιτιστική και ενεργειακή κρίση σε αρκετές περιοχές του πλανήτη. Έτσι λοιπόν, χωρίς αμφιβολία το έτος 2023 θα είναι μία κρίσιμη χρονιά για την παγκόσμια ανάπτυξη, ευημερία αλλά και την παγκόσμια ειρήνη.
Οι προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία το 2023 δεν είναι ιδιαιτέρως αισιόδοξες. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα υποχωρήσει το 2023 στο 2,7% (από 3,2% το 2022), ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει ακόμη χαμηλότερα, στο 2,2%. Πολλοί οικονομολόγοι είναι ακόμη πιο απαισιόδοξοι, προβλέποντας την ύφεση να «ξαναχτυπά» την παγκόσμια οικονομία το 2023. Εκτός από την ενεργειακή και επισιτιστική κρίση, άλλες βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία κι επηρεάζουν καθοριστικά την ανάπτυξη είναι η μειωμένη ζήτηση, η αστάθεια της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά και οι υποτονικές προσδοκίες.
Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία το ασταθές οικονομικό περιβάλλον, δεν μπορεί να αφήσει ανεπηρέαστη την Ασία. Παρόλα αυτά, η περιοχή θα σημειώσει υψηλότερα ποσοστά ανάπτυξης σε σχέση με άλλες ηπείρους όπως η Αμερική και η Ευρώπη. Ενδεικτική είναι η πρόβλεψη του EIU που βλέπει περιφερειακή ανάπτυξη 3,5% το 2023, οριακά πιο αργή από το 2022 και από την προπανδημική τάση που έφτανε 4-5%. Σε αυτό το συγκριτικά με άλλες γεωγραφικές περιοχές υψηλό ποσοστό ανάπτυξης, καθοριστική είναι η συμβολή της κινεζικής οικονομίας ιδιαίτερα μετά την άρση των προστατευτικών μέτρων για τον περιορισμό του Covid που αποφασίστηκε το Δεκέμβρη του 2022.
Όπως αναφέρεται από διεθνείς οίκους αξιολόγησης, η άρση των περιοριστικών μέτρων στην Κίνα ήρθε νωρίτερα από ότι πολλοί υπολόγιζαν κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν προς τα πάνω οι προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας για το 2023. Το Economist Intelligence (EIU), για παράδειγμα, εκτιμά ότι μετά την άρση των προστατευτικών μέτρων η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της Κίνας το 2023 θα ανέλθει σε 5,2% (από 4,7%) και 4,8% το 2024 (από 4,5%). Εντυπωσιακά ποσοστά αν συγκρίνει κανείς με άλλες περιοχές του πλανήτη. Επίσης εντυπωσιακή είναι η θετική «αντίδραση» των χρηματοπιστωτικών αγορών οι οποίες επιβράβευσαν την απόφαση της Κίνας όπως φαίνεται από όλους τους σχετικούς δείκτες, όπως είναι ενδεικτικά ο Hang Seng ή η συναλλαγματική ισοτιμία RMB.
Η άρση της πολιτικής μηδενικού Covid μετά από τρία χρόνια δεν είναι δυνατό να οδηγήσει σε άμεση επιτάχυνση της ανάπτυξης, αυτό θα γίνει σταδιακά καθώς απαιτείται ένα εύλογο διάστημα προσαρμογής. Αυτό σημαίνει ότι θα μεσολαβήσει ένα διάστημα αυξημένου ιικού φορτίου και πολλών κρουσμάτων στην ενδοχώρα το οποίο όπως είναι αναμενόμενο θα προκαλέσει κάποιες προσωρινές διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού αλλά και στην κατανάλωση. Έτσι λοιπόν, το πιο πιθανό σενάριο είναι το πρώτο εξάμηνο του 2023 η Κίνα να έχει μια ασθενέστερη οικονομική ανάπτυξη ενώ το δεύτερο εξάμηνο η ανάπτυξη θα είναι ισχυρότερη. Ωστόσο, μετά από ένα δύσκολο πρώτο τρίμηνο, η οικονομική δυναμική της Κίνας πιθανότατα θα ενισχυθεί το δεύτερο τρίμηνο, πριν ξεκινήσει μια ισχυρή ανάκαμψη κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, όταν η κατάσταση της δημόσιας υγείας θα έχει επανέλθει στην κανονικότητα και η κοινωνία θα έχει επιτύχει την ανοσία της αγέλης.
Όπως συνέβη και σε άλλες χώρες που αποφάσισαν την άρση των περιοριστικών μέτρων για την ανάσχεση της πανδημίας, είναι αναμενόμενο οι πρώτοι τομείς που θα επωφεληθούν να είναι η offline κατανάλωση, όπως η εστίαση, οι μεταφορές και ο τουρισμός. Παράλληλα, ο τομέας των ακινήτων είναι πολύ πιθανό να επωφεληθεί καθώς θα βελτιωθεί το επενδυτικό περιβάλλον λόγω της βελτίωσης των προσδοκιών εισοδήματος. Επίσης το δεύτερο εξάμηνο του 2023 είναι πολύ πιθανό να δούμε την ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης για κινεζικές εξαγωγές. Η επίδραση των νέων πολιτικών για την μετά-Covid ανάπτυξη της κινεζικής οικονομίας θα έχει ακόμα σημαντικότερες επιδόσεις το 2024 καθώς απαιτείται ένα χρονικό διάστημα προκειμένου γίνουν εμφανή τα αποτελέσματα των πολιτικών που θα εφαρμοστούν.
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο της οικονομίας που είναι η απασχόληση θα παραμείνει σταθερή στην Κίνα το 2023 καθώς η οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει. Η Κίνα διατήρησε τη σταθερότητα της απασχόλησης για ολόκληρο το περασμένο έτος, με 12,06 εκατομμύρια θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν σε αστικές περιοχές, υπερβαίνοντας τον ετήσιο στόχο των 11 εκατομμυρίων νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα.
Έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια από το ξέσπασμα της πανδημίας και η καταναλωτική αγορά της Κίνας έχει υποστεί αρκετές αλλαγές. Όσον αφορά τη λιανική αγορά, η κλίμακα της εγχώριας διαδικτυακής κατανάλωσης συνεχίζει να επεκτείνεται καθώς οι καταναλωτές στρέφονται προς τις ηλεκτρονικές αγορές. Σύμφωνα με το Εθνικό Γραφείο Στατιστικής, από τον Νοέμβριο του 2022, το ποσοστό των διαδικτυακών λιανικών πωλήσεων φυσικών αγαθών είχε αυξηθεί από 20,7% το 2019 σε 27,1%. Σύμφωνα με την Win Shang, μια υπηρεσία παρακολούθησης δεδομένων, η μέση ημερήσια κίνηση των εμπορικών κέντρων στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2022 ήταν 7,5% χαμηλότερη από ό,τι τα πρώτα τρία τρίμηνα του 2021. Επιπλέον, από τις αρχές του 2020 έως τον Νοέμβριο του 2022, οι off-line λιανικές πωλήσεις φυσικών αγαθών παρουσίασαν μείωση από έτος σε έτος για 14 μήνες. Όσον αφορά τα καταναλωτικά αγαθά, η κατανάλωση αγαθών πρώτης ανάγκης συνέχισε να αποκλίνει.
Το 2023, η Κίνα θα συνεχίσει να εστιάζει τις προσπάθειές της στην καλύτερη λειτουργία και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η ολοκληρωμένη ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και της πραγματικής οικονομίας θα συνεχιστεί παράλληλα με την επιδίωξη νέων κινητήριων δυνάμεων για την οικονομική ανάπτυξη όπως το Metaverse. Όπως είχε διαφανεί από το 2022 και θα συνεχιστεί και το 2023, η κινεζική ηγεσία έχει θέσει ως στόχο την σταθερότητα της οικονομίας δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα της οικονομικής ανάπτυξης παρά στον ρυθμό της. Σε αυτό το πλαίσιο, η αγορά logistics της Κίνας επιδιώκει να βελτιώσει ακόμη περισσότερο τη θέση της στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα δίνοντας έμφαση στην υψηλή ποιότητα υπηρεσιών διατηρώντας έτσι το συγκριτικό πλεονέκτημα στην αγορά logistics παγκοσμίως που αποτελεί τη βάση του διεθνούς εμπορίου.
Σε αυτή την ποιοτική αναβάθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας καθοριστικό ρόλο θα παίξει η τεχνολογική καινοτομία και η προστασία του περιβάλλοντος, δίνοντας έμφαση στα «πράσινα logistics» όπου η Κίνα κάνει εξαιρετικά σημαντικά βήματα προόδου και ηγείται παγκοσμίως. Η σταθεροποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας θα συμβάλλει καθοριστικά στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον γεμάτο με περιοχές διαμάχης.
Τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2022, τα συνολικά έσοδα της Κίνας από την εφοδιαστική αλυσίδα έφθασαν τα 247 τρισεκατομμύρια RMB, αυξημένα κατά περίπου 3,5% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η Κινεζική Ομοσπονδία Logistics and Purchasing. Ωστόσο, η πανδημία μείωσε τις επιδόσεις το τελευταίο τρίμηνο, ειδικά το Νοέμβριο-Δεκέμβριο. Ως αποτέλεσμα, είναι πιθανό ότι το μέγεθος της αγοράς της βιομηχανίας logistics της Κίνας το 2022 θα είναι το ίδιο με πέρυσι, περίπου 336 τρισεκατομμύρια RMB. Το 2023, με την ανάκληση των περιορισμών της πανδημίας, ο κλάδος των logistics είναι πιθανό να παρουσιάσει ξανά ανάπτυξη, με τα συνολικά έσοδα να φτάνουν περίπου τα 350 τρισεκατομμύρια RMB.
Επιπλέον, η Κίνα το 2023 προβλέπεται να εστιάσει ακόμη περισσότερο σε ένα ασφαλές εξαγωγικό βιομηχανικό δίκτυο. Σε μια έντονα συγκρουσιακή περίοδο της παγκόσμιας ιστορίας, το «άνοιγμα» της Κίνας μετά την αντιμετώπιση της πανδημίας θα συμβάλλει καθοριστικά στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας ενώ λόγω της συνεργατικής στάσης που τηρεί στην οικονομική διπλωματία θα λειτουργήσει ως αντίβαρο στην άνευ προηγουμένου επιθετική και συγκρουσιακή στάση των ΗΠΑ και άλλων χωρών, οι οποίες επιλέγουν να επιβάλλουν μονομερείς κυρώσεις ως μέσο επίτευξης των γεωπολιτικών επιδιώξεων τους. Μια μείωση του γεωπολιτικού κινδύνου από την Κίνα στο πεδίο της διεθνούς οικονομικής συνεργασίας εντός του 2023 θα είναι ευπρόσδεκτη από τις αγορές αλλά και από πολλές άλλες χώρες μετά την αναταραχή που προκλήθηκε διεθνώς το 2022.
Αλλά όσο οι εγχώριες οικονομικές δραστηριότητες της Κίνας έχουν επανέλθει γενικά στην κανονικότητα και ολόκληρη η χώρα θα έχει ξεπεράσει την τρέχουσα πρόκληση μέχρι την ερχόμενη άνοιξη, τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει τον κόσμο και την Κίνα να συνεργάζονται όλο και περισσότερο. Η κινεζική οικονομία έχει αποδείξει την ανθεκτικότητά της. Οι αναμενόμενες αναπτυξιακές πολιτικές που θα εφαρμόσει η Κίνα εντός του 2023 θα ενισχύσει την οικονομική ανάκαμψη και όλα αυτά θα επαναφέρουν την εμπιστοσύνη στα διεθνή κεφάλαια.
Παράλληλα, η προβληματική οικονομική κατάσταση των ΗΠΑ και ο αποτυχημένος χειρισμός του πληθωρισμού από την κυβέρνηση Μπάιντεν θα μπορούσαν επίσης να προκαλέσουν μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση που θα βλάψει σοβαρά την παγκόσμια ανάκαμψη. Πολλοί οικονομολόγοι είναι απαισιόδοξοι για την οικονομία των ΗΠΑ και ότι υπάρχει αβεβαιότητα για το αν η παγκόσμια οικονομία θα αγκαλιάσει μια παγκόσμια ανάκαμψη ή μια επιδείνωση της ύφεσης.
Ο κόσμος αναμένει από την Κίνα να διαδραματίσει ακόμη πιο σημαντικό ρόλο εν μέσω αναταράξεων, και άλλες μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις καταβάλλουν προσπάθειες να αναπτύξουν δεσμούς με την Κίνα και να αναζητήσουν περισσότερες βεβαιότητες. Η Κίνα δείχνει να είναι πλήρως προετοιμασμένη για οποιεσδήποτε προκλήσεις και αβεβαιότητες που ενδέχεται να προκύψουν στη διεθνή σκηνή. Ταυτόχρονα, η Κίνα, με μια ανοιχτή και χωρίς αποκλεισμούς διπλωματία και μια οικονομία που δείχνει μεγάλη ανθεκτικότητα και δυνατότητες, θα συνεχίσει να συνεισφέρει βεβαιότητες στον κόσμο το 2023 καθώς έχει και συνεχίζει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη βελτίωση και τη μεταρρύθμιση της παγκοσμιοποίησης που πλήττεται από αντίθετες δυνάμεις.
Η Κίνα είναι επιθυμεί και μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση και τη μεταρρύθμιση της παγκοσμιοποίησης, ενισχύοντας τις προσπάθειές της για πολυμέρεια υποστηρίζοντας αυτές τις ενέργειες με μια αλυσίδα εφοδιασμού που θα μπορεί να αντέξει προκλήσεις όπως μονομερείς κυρώσεις ή decoupling, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό για μια βιώσιμη παγκόσμια ανάκαμψη.
