Μεγάλη ποσότητα μαντικών οστών που ανασκάφηκαν από την τοποθεσία Γινσού στην Ανγιάνγκ, της επαρχίας Χενάν στην κεντρική Κίνα, στεγάζονται σε ένα μουσείο εκεί. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
Στις 8 Νοεμβρίου, κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης Σελήνης, ένα ‘ματωμένο φεγγάρι’ φώτισε τον ουρανό. Όποιος έχασε αυτό το αστρονομικό γεγονός, θα πρέπει να περιμένει περίπου τρία χρόνια για να δει το επόμενο ανάλογο φαινόμενο.
Στη δυναστεία των Σανγκ (16ος αιώνας-11ος αιώνας π.Χ.), παρατηρήθηκε επίσης μια έκλειψη Σελήνης και η σκηνή αυτή έμεινε χαραγμένη για πάντα σε μαντικά οστά. Συμπεριλαμβανομένου αυτού του γεγονότος, έξι ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις, βρέθηκαν σε οστά και έχουν σήμερα αποκρυπτογραφηθεί από ερευνητές.
Μία ηλιακή έκλειψη συνέβη στις 31 Οκτωβρίου 1161 π.Χ. και το πώς αντιδρούσαν τότε οι άνθρωποι στα ουράνια γεγονότα είναι σχετικά άγνωστο, αν και πιστεύεται ότι οι άνθρωποι της δυναστείας Σανγκ άρχισαν να μαθαίνουν περισσότερα για τον κόσμο από την παρατήρηση των εκλείψεων.
Αυτές οι αστρονομικές καταγραφές βοηθούν τους ερευνητές να χρονολογήσουν τα οστά του μαντείου και να κατανοήσουν την πορεία της δυναστείας των Σανγκ και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αναφορές για περαιτέρω μελέτη του συστήματος ήλιου-Γης-σελήνης. Αστρονομικά φαινόμενα που προκαλούν δέος, όπως μια έκλειψη, είναι μεταξύ πολλών γεγονότων και οιωνών που σημειώθηκαν στα μαντικά οστά από τη δυναστεία των Σανγκ.
Τέτοιες επιγραφές και οι σχετικές προσευχές αποκαλύπτουν στους ανθρώπους σήμερα τις πολλές πτυχές της ζωής τότε — με κανόνες, πώς ζούσαν τα μέλη της αριστοκρατίας και οι απλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων θυσιών, εορτών, στρατιωτικών πράξεων και θερισμού, καθώς και τις προβλέψεις για το φύλο ενός αγέννητου παιδιού, τις ασφαλείς διαδρομές για κυνήγι και την κατάλληλη μέρα για να πουλήσει κανείς το βόδι του.
Η χρήση των οστών του μαντείου ως σημαντική μέθοδος για την κατανόηση της κοινωνίας μειώθηκε μετά την αυξανόμενη δημοτικότητα της αναφοράς στο I Ching (Βιβλίο των Αλλαγών) στη Δυναστεία Τζόου (περ. 11ος αιώνας-256 π.Χ.). Οι επιγραφές, ωστόσο, κυρίως σκαλισμένες σε όστρακα χελώνας και στην ωμοπλάτη των βοοειδών και άλλων οστών ζώων, σήμερα θεωρούνται ως η παλαιότερη γνωστή μορφή κινεζικών χαρακτήρων, παρέχοντας ενδείξεις για την καθιέρωση και την εξέλιξη της γραμματικής. Αυτό το σύστημα γραφής προέβλεψε τον σχηματισμό του ‘τζουανσού’, ή της γραφής της σφραγίδας, και έχει ενσωματωθεί στην ανάπτυξη της κινεζικής καλλιγραφίας.
Ένα οστό χρησμού της δυναστείας Σανγκ που στεγάζεται στο Εθνικό Μουσείο της Κίνας στο Πεκίνο. [Φωτογραφία από Jiang Dong/China Daily]
Τα μαντικά οστά πιστεύεται ότι ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά στο χωριό Σιαοτούν του Ανγιάνγκ, στη σημερινή επαρχία Χενάν, στο τελευταίο κομμάτι της δυναστείας Τσινγκ (1644-1911). Η περιοχή ονομαζόταν κάποτε Γιν, και χρησίμευε ως πρωτεύουσα της δυναστείας των Σανγκ στο τελευταίο της στάδιο. Οι χωρικοί δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το τι είχαν βρει και τα πούλησαν σε φαρμακεία ως παραδοσιακή κινεζική ιατρική.
Μερικοί άνθρωποι μάλιστα έτριψαν τις επιφάνειες — σβήνοντας τις επιγραφές — έτσι ώστε να γίνουν αποδεκτές από τα καταστήματα ΠΚΙ. Τα φάρμακα αυτά που τότε ήταν γνωστά ως «κόκαλα δράκου» κέρδισαν την προσοχή των μελετητών και των ιστορικών στα τέλη του 19ου αιώνα οι οποίοι άρχισαν να μελετούν και να συλλέγουν τα οστά με επιγραφές. Την ανακάλυψη ακολούθησε μια σειρά αρχαιολογικών ανασκαφών, κυρίως στην Ανγιάνγκ όπου βρίσκεται η τοποθεσία Γινσού.
Γινσού, στα κινέζικα, σημαίνει τα ερείπια του Γιν. Τα τελευταία 120 χρόνια, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές συστηματικές ανασκαφές, ενισχύοντας τις μελέτες της ιστορίας της δυναστείας των Σανγκ και των γραπτών κινεζικών. Ένα μουσείο έχει χτιστεί στην τοποθεσία Γινσού, που έχει αναγνωριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, και οι κινεζικές επιγραφές οστών του μαντείου συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα της UNESCO Memory of the World Register το 2017.
Ο Γουάνγκ Γουέι, μέλος της Κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, λέει ότι η ανακάλυψη και ο εντοπισμός της τοποθεσίας Γινσού ήταν το σημείο εκκίνησης και το θεμέλιο για την εξερεύνηση των πολιτισμών της δυναστείας Σια (περ. 21ος αιώνας-16ος αιώνας π.Χ.) και των δυναστείων Σανγκ και της ανίχνευσης της προέλευσης του κινεζικού πολιτισμού.
Οστό μαντείου που βρέθηκε στην τοποθεσία Γινσού. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
Ο Φενγκ Σι, ερευνητής του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας, λέει ότι μέχρι στιγμής έχουν βρεθεί περίπου 150.000 οστά χρησμών και έχουν αναγνωριστεί περισσότεροι από 4.000 χαρακτήρες, αντανακλώντας τις πολλές διαστάσεις της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της δυναστείας των Σανγκ. Λέει επίσης ότι η ανακάλυψη των οστών και των επιγραφών του μαντείου «εμπλούτισε το περιεχόμενο της κουλτούρας Γιν και την κατανόηση του πολιτισμού Σανγκ» και είναι σημαντική για τη μελέτη της κινεζικής γραφής ως «ένα ώριμο, πλήρες σύστημα».
Ο Σονγκ Τζενχάο, ένας από τους πιο εξέχοντες μελετητές στη μελέτη των οστών του μαντείου και ερευνητής στο CASS, λέει ότι οι επιγραφές που βρέθηκαν πάνω στα οστά τονίζουν τον σεβασμό για τους προγόνους και την οικογενειακή συνοχή και άλλες βασικές κινεζικές αξίες που έχουν μεταδοθεί για γενιές μέχρι σήμερα.
Αφότου η τοποθεσία Γινσού αναγνωρίστηκε ως περιοχή όπου ανακαλύφθηκαν οστά του μαντείου το 1908, τα αντικείμενα και άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στην τοποθεσία, όπως κομμάτια μπρούτζου και νεφρίτη, έγιναν στόχος διεθνών αγοραστών και μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό σε μεγάλο αριθμό.
Ο Τανγκ Τζιγκέν, κορυφαίος αρχαιολόγος με ειδίκευση στην ιστορία του Σανγκ και καθηγητής έδρας στο Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας στο Σεντζέν της επαρχίας Γκουνγκντόνγκ, έχει διαβάσει όλα αυτά τα χρόνια καταλόγους αντικειμένων και επισκέφτηκε μουσεία στο εξωτερικό. Λέει, ότι υπολογίζοντας χονδρικά, υπάρχουν περίπου 50.000 αντικείμενα από την τοποθεσία Γινσού εκτός της χώρας και τα οστά του μαντείου αποτελούν την πλειοψηφία αυτών των αντικειμένων. Τα οστά του μαντείου έχουν βρεθεί σε περίπου 14 χώρες εκτός από την Κίνα, λέει ο Σονγκ.
Ένα κομμάτι οστού μαντείου που ανακαλύφθηκε από την τοποθεσία Γινσού και το αποτύπωμά του σε χαρτί. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
Οι επιγραφές των οστών του μαντείου όμως ενδιαφέρουν όχι μόνο μελετητές αλλά και πολλούς που βρίσκονται εκτός των κύκλων της αρχαιολογίας και της μουσειολογίας. Μεταξύ των ανθρώπων που έκαναν γνωστές τις επιγραφές των οστών του μαντείου στην διεθνή κοινότητα ήταν ο Ζάο Γόου Κι (1920-2013), ένας Κινεζο-Γάλλος παγκοσμίως αναγνωρισμένος καλλιτέχνης που μεγάλωσε σε μια ευκατάστατη οικογένεια και περιβαλλόταν από αρχαία αντικείμενα συμπεριλαμβανομένων των οστών του μαντείου που συνέλεξε ο πατέρας του, ένας επιτυχημένος τραπεζίτης.
Όταν ο Ζάο έφτασε στο Παρίσι στα τέλη της δεκαετίας του 1940, όπου θα ζούσε για δεκαετίες, εξερεύνησε μια ξεχωριστή προσέγγιση στη ζωγραφική. Σκέφτηκε τις οικογενειακές του συλλογές και ενσωμάτωσε τις εικονογραφικές φόρμες των επιγραφών στις ελαιογραφίες του, καθιερώνοντας ένα ημι-αφηρημένο ύφος.
Ανέπτυξε ένα σύνολο εργασιών γνωστό αργότερα ως «σειρά οστών του μαντείου» που βοήθησε επίσης να γίνουν γνωστά αυτά τα οστά στην παγκόσμια σκηνή. Σε μια συνέντευξη στο γαλλικό περιοδικό Preuves, το 1962, ο Ζάο είπε: «Αν και η επιρροή του Παρισιού είναι αναμφισβήτητη σε όλη μου την εκπαίδευση ως καλλιτέχνης, θέλω επίσης να πω ότι σταδιακά ανακάλυψα ξανά την Κίνα», αναφερόμενος στην πειραματική ανάμειξή του με τα στοιχεία της γραφής των οστών του μαντείου και την παράδοση της κινεζικής μελάνης με τη δυτική τέχνη της ελαιογραφίας.
Ο Τσεν Ναν, καθηγητής στην Ακαδημία Τεχνών και Σχεδίου του Πανεπιστημίου Τσινχουά, έχει αναζωογονήσει τη ζωή αυτών των αρχαϊκών συμβόλων, παρουσιάζοντάς τα στα biaoqingbao (emoticons) που ανέπτυξε και στα έργα τέχνης που έκανε. Και έχει ξεκινήσει μια βιβλιοθήκη γραμματοσειρών βασισμένη στις μακροχρόνιες μελέτες του για χαρακτήρες του μαντείου. "Γιατί πρέπει να γνωρίζουμε τα γραπτά από χιλιάδες χρόνια πριν; Επειδή ενσωματώνουν τα στοιχεία της πολιτιστικής μας καταγωγής", λέει ο Τσεν. «Αισθάνομαι ότι είναι υποχρέωσή μας να επικοινωνήσουμε για τη γοητεία των πρωτόγονων επιγραφών με τις νεότερες γενιές και τους ξένους. Και για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο, θα πρέπει να έχουμε ανοιχτό μυαλό για να κάνουμε γνωστές τις επιγραφές με ένα νεανικό, διασκεδαστικό και μοντέρνο τρόπο.»
Ένα κύπελλο με επιγραφή μαντείου. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]
Η ψηφιακή τεχνολογία έπαιξε επίσης μεγαλύτερο ρόλο στην αναβίωση των επιγραφών των οστών του μαντείου. Η πλατφόρμα μεγάλων δεδομένων Yinqi Wenyuan τέθηκε σε χρήση το 2019, τη χρονιά που σηματοδότησε την 120η επέτειο από την ανακάλυψη των επιγραφών.
Η πλατφόρμα αυτή δίνει στους ανθρώπους τεράστια πρόσβαση σε αναφορές και έρευνες για τα οστά του μαντείου. Πριν από εβδομάδες, το Εθνικό Μουσείο Κινεζικής Γραφής στην Ανγιάνγκ, αποκάλυψε την πρώτη του μασκότ που πήρε το όνομά του από τον Τσανγκ Τζιε, τη θρυλική προσωπικότητα που πιστώθηκε ότι εφηύρε το κινεζικό σύστημα γραφής.
Εμφανίζεται σε διάφορα δημιουργικά προϊόντα και τοποθετείται σε διαφορετικά ψηφιοποιημένα κείμενα για να πει τις ιστορίες των κινεζικών χαρακτήρων. Πρόσφατα, το μουσείο άνοιξε στο κοινό νέες εκθεσιακές και ένα πάρκο κινεζικής γραφής, σηματοδοτώντας την προσπάθειά του να παρέχει συστηματική πληροφόρηση για τη διαμόρφωση και την πρόοδο της κινεζικής γραφής.
