Γυναίκες της Κίνας – Αλλάζοντας την αντίληψη για το σύμπαν

2022-11-01 17:06:33    Εύα Παπαζή

Η Γου Τσιεν-σιουνγκ και ο σύζυγός της Σ.Λ. Γιουάν (κέντρο) ενώ επισκέπτονται ένα εργαστήριο στο Πανεπιστήμιο Ναντζίνγκ, συνοδευόμενοι από τον Φενγκ Ντουάν (δεύτερος από δεξιά), έναν ακαδημαϊκό της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών. [Φωτογραφία/China Daily]

Φέτος είναι η 110η επέτειος από τη γέννηση της Γου Τσιεν-σιουνγκ. Σε σύγκριση με φυσικούς όπως η Μαρί Κιουρί ή ο Ρίτσαρντ Φάινμαν, η Γου δεν είναι τόσο γνωστή στην Κίνα, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, ή στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της, αλλά ήταν μια από τους πιο σημαντικούς πυρηνικούς φυσικούς του 20ου αιώνα, που άλλαξε ριζικά την άποψη των ανθρώπων για το σύμπαν.

Η Γου γεννήθηκε στις 31 Μαΐου 1912, στην πόλη Λιουχέ, του Ταϊτσάνγκ, εκεί όπου ο ποταμός Γιανγκτσέ εκβάλλει στην Ανατολική Θάλασσα. Ήταν μια εποχή που το φεουδαρχικό σύστημα, το οποίο διήρκεσε περισσότερα από 2.000 χρόνια στην Κίνα, είχε φτάσει στο τέλος του και οι άνθρωπο αναζητούσαν νέες ιδέες και τρόπους για να αναζωογονήσουν τη χώρα.

Ο πατέρας της Γου, Γου Τζονγκγί, είχε λάβει σύγχρονη εκπαίδευση στη Σαγκάη και το 1913 ίδρυσε το πρώτο σχολείο για κορίτσια στο Ταϊτσάνγκ. Είχε στόχο να σπάσει την παλιά σεξιστική ιδέα που έλεγε ότι ήταν αρετή των γυναικών να μην έχουν ταλέντα.

Η φυσικός στη 2η τελετή απονομής των βραβείων Γου Τσιεν-σιουνγκ στο Πανεπιστήμιο Ναντζίνγκ το 1990. [Φωτογραφία/China Daily]

Ο πατέρας της Γου, απορροφώντας τα πλεονεκτήματα των δυτικών ιδεών, είχε στο μυαλό του μεγάλες ιδέες που είχαν τις ρίζες τους βαθιά στην κινεζική κουλτούρα και άσκησε την πιο βαθιά επιρροή στη ζωή της κόρης του. Η ίδια, ενώ πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στις ΗΠΑ, πάντα φορούσε τσιπάο, ένα παραδοσιακό κινέζικο φόρεμα.

Η Γου δουλεύοντας στον επιστημονικό κόσμο, που ακόμα και σήμερα κυριαρχείται από άντρες, ποτέ δεν εγκατέλειψε ή μείωσε τα στάνταρ της, ακόμη και όταν την αντιμετώπιζαν άνισα. Μετά την αποφοίτησή της από το πρώην Εθνικό Κεντρικό Πανεπιστήμιο του Ναντζίνγκ το 1934, η Γου γράφτηκε σε ηλικία 24 ετών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια για να συνεχίσει τις σπουδές της στη φυσική.

Κατά τη διάρκεια της 44χρονης καριέρας της ως πυρηνικός φυσικός, τα πρωτοφανή επιτεύγματα της Γου την έκαναν γνωστή ως η «Κινέζα Μαντάμ Κιουρί», η «βασίλισσα της πυρηνικής έρευνας» και η «πρώτη κυρία της φυσικής». Όπως υποδηλώνουν τα ψευδώνυμα, η Γου ήταν «πρώτη» από πολλές απόψεις. Ήταν η πρώτη γυναίκα που έγινε πρόεδρος της American Physical Society, η πρώτη γυναίκα νικήτρια του βραβείου Comstock στη φυσική που δόθηκε από την Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ, η πρώτη που έλαβε το Wolf Prize στη φυσική, το πρώτο επίτιμου διδάκτορα που απονεμήθηκε από το Princeton Πανεπιστήμιο σε γυναίκα και η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια φυσικής στην ιστορία του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Επιπλέον, το 1990, το Παρατηρητήριο του Μωβ Όρους της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών στο Ναντζίνγκ, έδωσε το όνομά της σε έναν αστεροειδή (2752 Wu Chien-shiung). Μεταξύ των σημαντικών συνεισφορών της στη φυσική, η Γου ήταν η πρώτη που επιβεβαίωσε τη θεωρία της διάσπασης βήτα που προτάθηκε από τον Ενρίκο Φέρμι το 1933 σχετικά με το πώς τα ραδιενεργά άτομα γίνονται πιο σταθερά και λιγότερο ραδιενεργά.

Η Γου με τον Σάμιουελ Τσάο Τσουνγκ Τινγκ, Αμερικανό φυσικό και βραβευμένο με Νόμπελ. [Φωτογραφία/China Daily]

Για να πάρει ακριβή αποτελέσματα από τα πειράματα, δούλευε πολύ σκληρά μέρα και νύχτα σε ένα εργαστήριο και απέκτησε φήμη για την ακρίβεια. Λεγόταν μάλιστα μεταξύ των φυσικών ότι, «αν το πείραμα έγινε από την Γου, πρέπει να είναι σωστό». Ήταν πάντα προσεκτική στα πειράματα, ξοδεύοντας πολύ χρόνο στη βαθμονόμηση των οργάνων. Δεν άρχιζε να συλλέγει δεδομένα μέχρι να καταλάβει πλήρως τα όργανα. Τα πειράματά της ανέτρεψαν πολλά προηγούμενα πειραματικά αποτελέσματα και θεωρίες, όπως είπε ο Σάμιουελ Τσάο Τσουνγκ Τινγκ, Αμερικανός φυσικός και βραβευμένος με Νόμπελ, σε ένα βίντεο για τις επετειακές εκδηλώσεις στην μνήμη της.

Το 1956, οι θεωρητικοί φυσικοί Τσουνγκ-ντάο Λι και Σ.Ν. Ο Γιανγκ πλησίασαν την Γου για να κάνει ένα πείραμα για να δοκιμάσει τη θεωρία του που αμφισβητούσε τη διατήρηση της ισοτιμίας, μια μακροχρόνια θεμελιώδη αρχή στην κβαντική μηχανική. Σε ένα άρθρο που έγραψε ο Λι στις επετειακές εκδηλώσεις για την μνήμη της, υπενθύμισε ότι όταν ο ίδιος και ο Γιανγκ πρότειναν τη θεωρία της μη διατήρησης ισοτιμίας σε αδύναμες αλληλεπιδράσεις και αναρωτήθηκαν, «ποιον πρέπει να προσκαλέσουμε για το πείραμα; Σκέφτηκα τη Γου. Ήταν μια από τις πιο έγκυρες επιστήμονες που μελετούσαν την διάσπαση βήτα».

Για αυτό το πείραμα, η Γου δεν δίστασε να εγκαταλείψει ένα ταξίδι που είχε προκαθοριστεί για  πολύ καιρό. Εκείνη την εποχή, σχεδόν όλοι οι επιστήμονες πίστευαν ότι το σύμπαν ήταν συμμετρικό. Ως αποτέλεσμα, όταν η Γου οργάνωσε μια ομάδα για να δοκιμάσει τη θεωρία, το πείραμά της έγινε πηγή χλευασμού μεταξύ των μεγάλων φυσιογνωμιών της φυσικής, συμπεριλαμβανομένων των νικητών του βραβείου Νόμπελ Wolfgang Pauli και Richard Feynman, όπως θυμάται ο Γιανγκ στο άρθρο του για τις επετειακές εκδηλώσεις για την μνήμη της.

Η πυρηνικός φυσικός Γου Τσιεν-σιουνγκ, για την οποία φέτος πραγματοποιήθηκαν εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 110ης επετείου από τη γέννησή της. [Φωτογραφία/China Daily]

Ωστόσο, το έξυπνα σχεδιασμένο πείραμα της Γου έδειξε ότι δεν ήταν έτσι. Παρατήρησε στη διάσπαση του ραδιενεργού κοβαλτίου-60 ότι σε ασθενείς αλληλεπιδράσεις, η ισοτιμία δεν διατηρήθηκε, κάτι που «άλλαξε ριζικά την άποψή μας για το σύμπαν», είπε ο Μπράιαν Γκριν, καθηγητής φυσικής και μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, σε συνέντευξη με το CNN. Τον επόμενο χρόνο, ο Λι και ο Γιανγκ κέρδισαν το Νόμπελ Φυσικής για τη θεωρία.

Παρά τα ευρέως γνωστά επιτεύγματά της, δεν της φέρθηκαν δίκαια λόγω της ανισότητας των φύλων. Άρχισε να εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1944, αλλά δεν πήρε τη θέση της επίκουρης καθηγήτριας μέχρι το 1952. Προήχθη σε καθηγήτρια το 1958. Ως θύμα της ανισότητας των φύλων, το 1964, ρώτησε το κοινό της σε ένα συμπόσιο στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης «αν τα μικροσκοπικά άτομα και οι πυρήνες, ή τα μαθηματικά σύμβολα ή τα μόρια του DNA έχουν κάποια προτίμηση για άνδρες ή γυναίκες».

Την Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη το 2021, η Ταχυδρομική Υπηρεσία των ΗΠΑ, εξέδωσε ένα αναμνηστικό γραμματόσημο για να την τιμήσει ως «μία από τους πιο σημαίνοντες πυρηνικούς φυσικούς του 20ου αιώνα». 

Η Γου αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ το 1940. [Φωτογραφία/China Daily] 

Η Γου έθεσε ένα εξαιρετικό πρότυπο για τις γυναίκες και τα κορίτσια για να «δουν μια ζωή χωρίς όρια» και το «τι μπορεί να κερδίσει κανείς αν ξεπεράσει τα εμπόδια γύρω του», όπως έγραψε η εγγονή της, Τζάντα Γιουάν, σε ένα άρθρο σκεφτόμενη για τον χρόνο που πέρασε την Γου. «Πάλεψε για να τη δουν και να τη σεβαστούν σε μια εποχή που οι γυναίκες όπως και οι Κινέζοι στην Αμερική σπανίως λάμβαναν σεβασμό», έγραψε η Γιουάν.

Το 1973, η Γου επέστρεψε στην Κίνα για πρώτη φορά αφότου έφυγε από την πατρίδα 37 χρόνια πριν. Τα επόμενα χρόνια, επέστρεψε εννέα φορές, επισκέφθηκε τη γενέτειρά της, δίνοντας διαλέξεις και ακαδημαϊκές εκθέσεις σε πανεπιστήμια σχετικά με τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις. Το 1986, η Γου δημιούργησε μια υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Ναντζίνγκ για να ανταμείψει τους φοιτητές που διακρίνονται στη φυσική. Το 1992, ίδρυσε τη Βιβλιοθήκη Γου Τσιεν-σιουνγκ στη σχολή φυσικής εκεί, η οποία διαθέτει δεκάδες χιλιάδες ακαδημαϊκά βιβλία από όλο τον κόσμο.

Η Γου απέκτησε γρήγορα φήμη για την ακρίβειά της στα επιστημονικά πειράματα.[Photo/China Daily] 

Η Γου έζησε μια απλή ζωή, αλλά δημιούργησε ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης με τις οικονομίες της, για να τιμήσει τον πατέρα της και το έργο του στο σχολείο που εκείνος είχε ανοίξει, ανταμείβοντας μαθητές και δασκάλους και δωρίζοντας χρήματα για την κατασκευή κτιρίων και την αγορά υπολογιστών.

Στις 16 Φεβρουαρίου 1997, η Γου πέθανε στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη διαθήκη της, τάφηκε στη γενέτειρά της, το Ταϊτσάνγκ. Η Τσιανγκ Τσάι-τσιεν, η συγγραφέας της βιογραφίας της, «Madame Wu Chien-shiung: The First Lady of Physics Research», έγραψε τον επιτάφιο που ξεκινά: «Εδώ κείτεται η Γου Τσιεν-σιουνγκ, η πιο εξέχουσα γυναίκα φυσικός, διακεκριμένη πολίτης του κόσμου και πάντα Κινέζα». 

+86-10-68892062
greek@cri.cn
16A Shijingshan RD, Beijing, China T.K. 100040

Our Privacy Statement & Cookie Policy

By continuing to browse our site you agree to our use of cookies, revised Privacy Policy. You can change your cookie settings through your browser.
I agree