Επιστήμονας προειδοποιεί για τους παγετώνες

Ο Λι Τζοανγκτσίν, επικεφαλής του σταθμού παγετώνων Τιενσάν. [Φωτογραφία που παρέχεται στην China Daily]

Οι παγετώνες είναι εκπληκτικά όμορφοι, αλλά μπορούν να είναι εξίσου τρομακτικοί. Τα τελευταία χρόνια, το λιώσιμο του Παγετώνα No 1 στην αυτόνομη περιοχή Σιτζιάνγκ Ουιγκούρ ακούγεται σαν τον ήχο ενός πολεμικού τυμπάνου, με τον επιταχυνόμενο ρυθμό να γίνεται όλο και πιο έντονος κάθε μέρα.

Το Σιντζιάνγκ δεν είναι μόνο ένας συναρπαστικός τόπος με βουνά, δάση και ερήμους αλλά και το ‘σπίτι’ για περίπου 20.000 παγετώνες. Από τη δεκαετία του 1950, αυτοί οι παγετώνες έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 20 τοις εκατό.

«Εάν η υπερθέρμανση του πλανήτη δεν τεθεί υπό έλεγχο άμεσα, ο Παγετώνας No 1 μπορεί να εξαφανιστεί σε μόλις 50 χρόνια», σύμφωνα με τον Λι Τζονγκτσίν, επικεφαλής του Σταθμού Παγετώνων Τιενσάν της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.

H μάζα πάγου μεταξύ των βουνών Τιενσάν είναι γνωστή ως "ζωντανός απολιθωμένος παγετώνας" με μια συγκέντρωση παγετώνων που δημιουργήθηκαν κατά την τρίτη περίοδο των παγετώνων, με τυπικές μορφές και ιζήματα καλά διατηρημένων αρχαίων παγετώνων.

Τα ύδατα του Παγετώνα Νο 1 είναι επίσης η μεγαλύτερη πηγή του ποταμού Ουρούμτσι. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, η βροχόπτωση στα βουνά Τιενσάν αντιπροσωπεύει το 84 % της συνολικής βροχόπτωσης στο Σιντζιάνγκ. Επίσης, τα ποτάμια που τρέφονται από τον πάγο και το χιόνι που λιώνει στα βουνά Τιενσάν αντιπροσωπεύουν το 52 τοις εκατό των συνολικών πόρων επιφανειακού νερού στο Σιντζιάνγκ.

Το 2013, τα βουνά Τιενσάν, συμπεριλαμβανομένου του Παγετώνα No 1, αναφέρθηκαν ως χώρος παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Η παγκόσμια υπηρεσία παρακολούθησης των παγετώνων, με έδρα τη Ζυρίχη της Ελβετίας, απαριθμεί τον Παγετώνα No 1 μεταξύ των 10 κορυφαίων όγκων πάγου των οποίων η "ανιχνεύσιμη υποχώρηση" αντικατοπτρίζει τις αλλαγές στους παγετώνες σε όλο τον κόσμο. Η τεράστια ποσότητα πληροφοριών σχετικά με τον Παγετώνα Νο 1 που είναι διαθέσιμη επί του παρόντος είναι το αποτέλεσμα πολλών γενεών μεγάλης επιμονής.

Ο Λι επισημαίνει ότι το μεγάλο υψόμετρο των παγετώνων οδηγεί σε μεγάλες δυσκολίες κατά τη διάρκεια των αποστολών. Το χιόνι είναι παχύ και ο αέρας είναι αραιός, γεγονός που κάνει την απλή αναπνοή να γίνεται πρόκληση. Ο Λι ξεκίνησε την παρακολούθηση της περιοχής του παγετώνα στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν ήταν ακόμα φοιτητής. Στο τέλος κάθε καλοκαιριού, πήγαινε για εποχιακή πεζοπορία κοντά στην κορυφή ενός παγετώνα. Πήγαινε πάνω στην παγωμένη κορυφογραμμή και κατευθυνόταν προς έναν σημείο σφηνωμένο στον πάγο που ονομάζεται "ράβδος θέασης" και βοηθά στον προσδιορισμό του πόσο γρήγορα λιώνει ένας παγετώνας.

Μέχρι τώρα, ο Λι έχει περπατήσει στους περισσότερους παγετώνες της Κίνας. Δεν είναι κάποιος που αποθαρρύνεται από τις υψηλές προκλήσεις, και λέει ότι η επιτόπια έρευνα είναι υψίστης σημασίας. «Είναι ο τρόπος για να διερευνήσουμε προβλήματα σε πραγματικό χρόνο και διευκολύνει την εύρεση μιας λύσης».

Από τότε που ξεκίνησε η παρακολούθησή του το 1962, το 20 % του Παγετώνα Νο. 1 έχει λειώσει και η μάζα του πάγου συνεχίζει να συρρικνώνεται με ρυθμό πέντε έως έξι μέτρα κάθε χρόνο. Ο Λι κατηγορεί τις παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα για την επικείμενη καταστροφή. «Δεν θα επηρεάσει μόνο τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων (κυρίως γεωργία). Θα καταστρέψει και την τοπική οικολογία», λέει ο ίδιος.

Τις τελευταίες δεκαετίες, το επιταχυνόμενο λιώσιμο των πάγων λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη προκάλεσε προβλήματα όπως η αύξηση των επιπέδων της θάλασσας, οι αλλαγές στον κύκλο του νερού και οι αυξημένοι κίνδυνοι από παγετώνες. Στα τέλη Ιουλίου του περασμένου έτους, η περιοχή Γιουτσί του βορειοδυτικού τομέα πετρελαίου της Sinopec, που βρίσκεται στην έρημο Τακλαμακάν στο Σιντζιάνγκ, χτυπήθηκε ξαφνικά από μια εξαιρετικά έντονη καταιγίδα. Πάνω από 300 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης πλημμύρισαν.

Με βάση την έρευνα, ο Λι πιστεύει ότι οι παγετώνες θα λιώσουν ταχύτερα λόγω των αυξανόμενων παγκόσμιων θερμοκρασιών και το νερό του τήγματος θα αρδίσει τη γη έντονα για μια χρονική περίοδο, αλλά αυτό θα έρθει με το κόστος της μη αναστρέψιμης καταστροφής των στερεών παγετώνων.

Ο Λι λέει ότι οι μικροί και ευάλωτοι παγετώνες (που καλύπτουν μια έκταση μικρότερη από 1 τετραγωνικό χιλιόμετρο) αντιπροσωπεύουν το 80 % των συνολικών παγετώνων. «Αυτοί οι μικροί παγετώνες πιθανότατα θα εξαφανιστούν μέχρι το 2050 και εκείνοι που εκτείνονται πάνω από 2 τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου, θα λιώσουν μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα», λέει ο ίδιος.

Η τρέχουσα τάση της επιταχυνόμενης τήξης των παγετώνων μπορεί να προκαλέσει μια σειρά φυσικών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων των κατολισθήσεων και της κατάρρευσης των παγωμένων λιμνών. Η εφαρμογή των επιστημονικών μεθόδων για την τήξη και τη διατήρηση των βιώσιμων υδάτινων πόρων είναι ανάγκη. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Λι, έχουν αναπτύξει κάποια αντίμετρα, τα οποία περιλαμβάνουν την κατασκευή δεξαμενών βουνών, τη δημιουργία περιοχών προστασίας των παγετώνων, την παραγωγή τεχνητών χιονοπτώσεων και την κάλυψη των παγετώνων με αντανακλαστικά μόνωσης.

«Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να επιβραδύνουμε την αλλαγή του κλίματος, αν και η τήξη των παγετώνων δεν εξαρτάται από τη θέληση του ανθρώπου. Αν ο καθένας μας μπορεί να μειώσει την προσωπική εκπομπή άνθρακα και να δεσμευτεί για έναν βιώσιμο τρόπο ζωής, η μισή μάχη θα έχει κερδηθεί" όπως λέει ο επιστήμονας.