Παραμυθάς ελπίζει το θιβετιανό έπος να συνεχίσει αρμονικά την πορεία του

Ο παραμυθάς Σιθάρ Ντόρχε τραγουδά και αφηγείται το έπος του βασιλιά Γκεσάρ στο Πανεπιστήμιο του Θιβέτ στη Λάσα. Το επικό αριστούργημα χαιρετίζεται ως μια εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας θιβετιανής κοινωνίας. [Η φωτογραφία παρέχεται στην China Daily]

Όταν ο αφηγητής παραμυθιών Σιθάρ Ντόρχε κλείνει τα μάτια του για να αρχίσει να τραγουδά και να αφηγείται το έπος του βασιλιά Γκεσάρ, λέει ότι μπαίνει σε έναν άλλο κόσμο, εκεί όπου ζει ο ίδιος ο βασιλιάς και παίζει έναν από τους ρόλους του παραμυθιού.

Ο 32χρονος είναι σε θέση να απαγγείλει περισσότερα από 140 επεισόδια της ιστορίας του βασιλιά Γκεσάρ, ίσα με αρκετά εκατομμύρια λέξεις.

Κληρονόμος της επικής παράδοσης Γκεσάρ, η οποία εγγράφηκε στον κατάλογο της UNESCO για την παγκόσμια άυλη πολιτιστική κληρονομιά το 2009, ο Σιθάρ Ντόρχε εργάζεται στο ερευνητικό κέντρο του έπους Γκεσάρ του Πανεπιστημίου του Θιβέτ στη Λάσα, πρωτεύουσα της αυτόνομης περιοχής του Θιβέτ. Ο αφηγητής παραμυθιών και ερευνητής έχει αναλάβει την αποστολή να διατηρήσει και να διαδώσει το έπος του Γκεσάρ, ένα αριστούργημα που θεωρείται ως εγκυκλοπαίδεια της αρχαίας θιβετιανής κοινωνίας.

Το μακρύτερο έπος στον κόσμο - δεκάδες φορές το μήκος της Ιλιάδας του Ομήρου, το έπος του βασιλιά Γκεσάρ , μεταδόθηκε προφορικά από τραγουδιστές και παραμυθάδες στο οροπέδιο Τσινγκχάι – Θιβέτ της δυτικής Κίνας. Ο μύθος του βασιλιά Γκεσάρ μπορεί να εντοπιστεί στον 11ο αιώνα. Λέει πώς ο βασιλιάς, σταλμένος από τον θεό, διώχνει τους δαίμονες, βοηθά τους αδύναμους και ενοποιεί τις φυλές.

«Είναι ένα είδος " ζωντανής ιστορίας " των Θιβετιανών. Οι άνθρωποι που ζούσαν στο οροπέδιο συνήθιζαν να μαθαίνουν την ιστορία τους από το έπος του Γκεσάρ», λέει ο Σου Γκουανγκτζί, διευθυντής του ινστιτούτου Θιβετολογίας του Πανεπιστημίου του Θιβέτ.

Ο Σου λέει επειδή το έπος έχει μεταφερθεί κυρίως προφορικά, η διατήρηση της παράδοσης είναι επείγουσα καθώς οι παλιοί αφηγητές πεθαίνουν.

Το 1979, μελετητές από το Πανεπιστήμιο του Θιβέτ δημιούργησαν μια ειδική ομάδα για την ηχογράφηση βίντεο ενός τότε γνωστού παραμυθά, του Ντράκπα, ο οποίος ήταν ήδη 72 ετών. Περισσότερες από 1.000 ώρες ερμηνείας του έπους του Γκεσάρ από τον Ντράκπα στα τελευταία οκτώ χρόνια του, έχουν καταγραφεί και συγκεντρωθεί σε 26 βιβλία.

Οι περισσότεροι παραμυθάδες του Έπους του βασιλιά Γκεσάρ δεν μπορούν να διαβάσουν ή να γράψουν, όπως και ο θρυλικός τραγουδιστής Ντράκπα. Μπορούν όμως και απαγγέλουν για μέρες τα παραμύθια του βασιλιά, για τα οποία πολλοί Θιβετολόγοι δεν έχουν βρει ακόμη μια λογική εξήγηση.

Επί του παρόντος, υπάρχουν μερικοί παραμυθάδες στα τεϊοπωλεία του Θιβέτ, ειδικά σε περιοχές νομάδων. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι ηλικιωμένοι και δεν έχουν λάβει εκπαίδευση.

Ο Σιθάρ Ντόρχε είναι ο μόνος από τους παραμυθάδες που έχει μεταπτυχιακό. Λέει ότι έμαθε να αφηγείται το έπος σε ηλικία 9 ετών αφότου είδε ένα μεγάλο όνειρο όπου οδηγήθηκε στον κόσμο του βασιλιά Γκεσάρ.

«Εκείνο το όνειρο άλλαξε τη μοίρα μου. Από τότε, αποφάσισα να γίνω παραμυθάς», λέει ο ίδιος. Η γενέτειρά του είναι η κομητεία Παλμπάρ στην πόλη Τσαμντό, όπως και του θρυλικού αφηγητή Ντράκπα.

Ως έφηβος απαιτούσε από τους οικοδεσπότες στους γάμους και τους διοργανωτές των γιορτών να φροντίσουν να ακουστεί το έπος.

Λόγω του ταλέντου του στην απαγγελία των παραμυθιών του βασιλιά, ο Σιθάρ Ντόρχε χρηματοδοτείται από την τοπική διοίκηση ήδη από το γυμνάσιο. Πήγε στο Πανεπιστήμιο του Θιβέτ το 2010, σπουδάζοντας θιβετιανή ιστορία και λογοτεχνία. Μετά την αποφοίτησή του το 2014, έπιασε δουλειά στο ερευνητικό κέντρο του έπους Γκεσάρ στο ινστιτούτο Θιβετολογίας και συνέχισε τις σπουδές του για μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο του Θιβέτ.

Επί του παρόντος, ηχογραφεί τις παραστάσεις του αρκετές φορές την εβδομάδα και περνά τον περισσότερο χρόνο του στο μοντάζ επεισοδίων και στην έρευνα.

Ο Σιθάρ Ντόρχε αναφέρει ότι η μεγαλύτερη παράσταση που έδωσε ήταν για μια ομάδα νομάδων και διήρκεσε δύο ημέρες, χωρίς ύπνο.

Αν και αυτός και μερικοί ακόμα παραμυθάδες ερμηνεύουν το έπος που περιλαμβάνει εκατοντάδες μύθους, λαογραφικά επεισόδια, μπαλάντες και παροιμίες, είναι δύσκολο να το περάσουν στις νεότερες γενιές, όταν οι επιλογές ψυχαγωγίας στην εποχή του διαδικτύου είναι πιο ελκυστικές και διαφοροποιημένες.

Τον Ιούνιο του περασμένου έτους, ο Σιθάρ Ντόρχε έπαιξε σε ένα δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του, την πόλη Τσαμντό, όπου διδάσκεται το έπος.

"Προσπαθούμε να το διαδώσουμε στα δημοτικά σχολεία. Τρία σχολεία συνεργάζονται μαζί μας και το πρόγραμμα πηγαίνει καλά", λέει ο ίδιος.

Ο Σου, διευθυντής του ινστιτούτου Θιβετολογίας, λέει ότι επειδή η αφήγηση είναι τόσο μεγάλη και οι διαφορετικοί αφηγητές έχουν το δικό τους ύφος, το έργο της σύνταξης και της μετάφρασης είναι τεράστιο. Μόνο για τη μετάφραση, έχουν επενδυθεί 7 εκατομμύρια γιουάν (1,08 εκατομμύρια δολάρια) από το 2006, που ήταν μέρος της επένδυσης των 200 εκατομμυρίων γιουάν από την κεντρική κυβέρνηση για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, σύμφωνα με κυβερνητική έκθεση που εκδόθηκε τον Μάιο.

"Παρόλο που είναι ένα δύσκολο και τεράστιο έργο, εμείς, μαζί με όλους τους παραμυθάδες, θα καταβάλουμε κάθε προσπάθεια για την προστασία και τη διάδοση αυτού του ηρωικού θιβετιανού έπους", δήλωσε ο Σου.