Κατάδυση στον μπλε χρυσό: λίμνη του ουρανού, ψαράδες στην έρημο

Λόγω της υπερβολικής άρδευσης, τα χαμηλότερα σημεία του ποταμού Ταρίμ που είναι ο μακρύτερος εσωτερικός ποταμός της Κίνας, ξεράθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, φέρνοντας τα γύρω δέντρα στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Μετά από χρόνια προσπαθειών αποκατάστασης, ο ποταμός έχει πλέον ανακτήσει την παλιά του δόξα. (φωτογραφία / People’s Daily Online)

Από τα καταπράσινα δάση μέχρι την απέραντη έρημο, από τους άγονους λόφους μέχρι τις καθάριες λίμνες, ο 103χρονος Μαμούτ τα έχει δει όλα. Πίσω από την ταπεινή κατοικία του, η έρημος επεκτείνει την έκτασή της και οι σκιές των τουριστών κινούνται από μια λίμνη σαν το ζαφείρι μέχρι τους χρυσούς αμμόλοφους.

Ως πατριάρχης έξι νοικοκυριών του Λοπ Νουρ, γεμίζει με ευχαρίστηση τον Μαμούτ το να δείχνει το ανακαινισμένο σπίτι του στους επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Ωστόσο, είναι επίσης οδυνηρό καθήκον του να εξηγεί πώς το Λοπ Νουρ που κάποτε ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αλμυρή λίμνη της Κίνας καθώς και σπίτι του λαού του για χιλιετίες, εξαφανίστηκε μέσα σε λίγες δεκαετίες.

Το χωριό του Μαμούτ βρίσκεται στην κομητεία Γιουλί, στην αυτόνομη περιοχή Σιντζιάνγκ Ουιγκούρ της βορειοδυτικής Κίνας, όπου συναντιούνται ο μεγαλύτερος ποταμός της Κίνας, Ταρίμ, με την μεγαλύτερη έρημο της Κίνας, Τακλαμακάν. Οι συγγενείς του ονομάζονται λαός του Λοπ Νουρ καθώς είναι η παράδοσή τους να μεταναστεύουν σύμφωνα με την ροή του νερού, να κωπηλατούν κανό και να ψαρεύουν, ζώντας πάντα γύρω από το Λοπ Νουρ.

Λόγω της ερημοποίησης και της υπερβολικής άρδευσης, το Λοπ Νουρ σταδιακά συρρικνώθηκε από μια απέραντη λίμνη σε μια άγονη γη. Οι πρόγονοι του Μαμούτ αναγκάστηκαν να μετεγκατασταθούν αρκετές φορές σε μια αδιάκοπη προσπάθεια να βρουν καταφύγιο στην έρημο. Δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο για ένα χωριό που πολιορκείται από έρημους και αμμοθύελλες που κατέκλυζαν το σπίτι του Μαμούτ. Η εκκαθάριση μιας διαδρομής από την άμμο ήταν το πρώτο πράγμα που έκαναν οι ντόπιοι το πρωί, ενώ οι αμμόλοφοι ήταν πανταχού παρόντες στο χωριό, παρέχοντας στους ντόπιους τη μοναδική τους μορφή διασκέδασης - την άμμο.

Δεκαετίες αργότερα, το χωριό του Μαμούτ, που συνεχώς κατάπιναν οι κινούμενοι αμμόλοφοι, είναι πια μια όαση στην έρημο. Περιτριγυρισμένο από θάμνους και δάση, με την μικρή λίμνη που ο Μαμούτ και η οικογένειά του κάποτε ζούσαν δίπλα να έχει μετατραπεί σε «Λίμνη της Θεάς», έχει γίνει σήμερα ένας τουριστικός τόπος που τους φέρνει ένα υγιές εισόδημα.

Όταν ήταν παιδί, οι παππούδες του έλεγαν ιστορίες για τα ατελείωτα δάση, τα νερά και τις υπέροχες λίμνες που κάλυπταν τον Λοπ Νουρ. Αν και το Λοπ Νουρ εξαφανίστηκε για πάντα, αρκετές νέες οάσεις έχουν σηκωθεί μέσα από τη σκόνη, φέρνοντας το πράσινο και τις παιδικές αναμνήσεις πίσω.

Χάθηκε η πατρίδα, βρέθηκε ο παράδεισος

Από τα καταπράσινα δάση μέχρι την απέραντη έρημο, από τους άγονους λόφους έως τις καθάριες λίμνες, ο 103χρονος Μαμούτ τα έχει δει όλα. (φωτογραφία / People’s Daily Online)

Ψαρεύοντας, ο 40χρονος Κασίμ Αμουντούν τραγουδά ένα παραδοσιακό λαϊκό τραγούδι που μεταδόθηκε από γενιά σε γενιά: «Ο ποταμός Ταρίμ είναι ο τόπος από όπου προέρχομαι, είναι το σπίτι όπου κολυμπούν χαρούμενα ψάρια».

Όπως ο Μαμούτ, ο Αμουντούν έχει ζήσει στο μικρό χωριό όλη του τη ζωή. Ψαρεύει με τον ίδιο τρόπο που έκαναν οι πρόγονοί του. Κάθε πρωί, κωπηλατεί το κανό του στη Λίμνη της Θεάς και πιάνει ψάρια με μια τρίαινα. Είναι απαραίτητο για τους άντρες Λοπ Νουρ να κατακτήσουν αυτές τις τεχνικές, καθώς μόνο ένας εξειδικευμένος ψαράς μπορεί να κερδίσει την καρδιά ενός κοριτσιού.

Όσο ευτυχισμένη η ζωή του Αμουντούν κι αν φαίνεται τώρα, είναι δύσκολο για τον κόσμο να φανταστεί ότι οι δεξιότητές του στην αλιεία ήταν υπό εξαφάνιση πριν από λίγες δεκαετίες, όταν η Λίμνη της Θεάς ξεράνθηκε σταδιακά και έγινε μια μικρή βαλτώδης λίμνη.

«Θυμάμαι που για τέσσερα χρόνια η λίμνη ήταν τόσο ρηχή που δεν μπορούσαμε καν να χρησιμοποιήσουμε κανό. Το νερό είχε φύγει μαζί με τα ψάρια. Το νερό είναι το πνεύμα του λαού μου. Χωρίς τη λίμνη, δεν γνωρίζαμε καν ποιοι ήμασταν », λέει ο Αμουντούν.

Μίλια μακριά από το χωριό του Αμουντούν, λόγω υπερβολικής άρδευσης και απερήμωσης, οι χαμηλότερες άκρες του ποταμού Ταρίμ ξεράθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, εξαφανίζοντας σχεδόν τα γύρω δέντρα. Το 1972, μετά από χιλιετίες, το Λοπ Νουρ τελικά στέγνωσε, αφήνοντας σε μια περιοχή 10.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων μια απέραντη έρημο με αλάτι, ενώ ο «πράσινος διάδρομος» κατά μήκος της χαμηλότερης κοιλάδας του ποταμού Ταρίμ, όπου υπήρχαν δάσοι και θάμνοι σε αφθονία, εξαφανίστηκαν σαν να μην είχαν υπάρξει ποτέ.

Κάθε πρωί, ο Αμουντούν κωπηλατεί το κανό του στη Λίμνη της Θεάς και πιάνει ψάρια με τρίαινα. (Daily Daily Online / Kou Jie)

«Ήταν μια πολύ δύσκολη στιγμή. Ο λαός μου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις παραδόσεις μας και να στραφεί σε άλλα μέσα για να βγάλει τα προς το ζην. Πού μπορούμε να πάμε αν στεγνώσει και η τελευταία μας λίμνη; Ήμουν πολύ αναστατωμένος τότε», λέει ο Αμουντούν.

Ο Αμουντούν δεν ήταν όμως ο μόνος που ανησύχησε για το όλο και χειρότερο περιβάλλον. 648 χιλιόμετρα βόρεια του χωριού του Αμουντούν, η Άνι Μπαγιαθάν, μια 38χρονη γυναίκα της εθνότητας των Καζάκων που ζει στην περιοχή Τιεντσί, μια αλπική λίμνη όπου οι Καζάκοι ζουν εκεί εδώ και πολλές γενιές, σοκαρίστηκε όταν είδε ότι η «ουράνια λίμνη» τους είχε αρχίσει να «φαγώνεται» σταδιακά από αμμόλοφους.

Η Άνι Μπαγιαθάν είναι μια 38χρονη γυναίκα από την εθνότητα των Καζάκων που ζει στην περιοχή Τιεντσί στην αυτόνομη περιοχή Σιντζιάνγκ Ουιγκούρ της βορειοδυτικής Κίνας. Σήμερα, εργάζεται ως ξεναγός. (φωτογραφία / People’s Daily Online)

«Στη δεκαετία του 1980, λόγω της υπερβολικής βόσκησης, τα δάση γύρω από το Τιεντσί άρχισαν να καταστρέφονται γρήγορα. Η άμμος γέμισε ένα μεγάλο μέρος της λίμνης. Οι ειδικοί μας είπαν ότι μέσα σε λίγες δεκαετίες, η λίμνη θα γίνει το δεύτερο Λοπ Νουρ και θα εξαφανιστεί για πάντα », λέει η Μπαγιαθάν.

Οι συστάσεις του Αμουντούν και της Μπαγιαθάν, καθώς και οι τραγωδίες των Λοπ Νουρ και Τιεντσί έκαναν τελικά τους ντόπιους και τις αρχές να δώσουν σημασία και να μάθουν για την πιθανή περιβαλλοντική καταστροφή. Από το 2016, 5,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα γλυκού νερού έχουν μεταφερθεί στην πατρίδα του Αμουντούν, ενώ το 2018 ξεκίνησε ένα έργο αποκατάστασης που καλύπτει 115 τετραγωνικά χιλιόμετρα ερήμου με φύτευση δέντρων όπως λεύκες και ιτιές.

Στην γενέτειρα της Μπαγιαθάν, ένα πρόγραμμα οικολογικής μετανάστευσης μεγάλης κλίμακας ξεκίνησε το 1995 σε μια προσπάθεια μετεγκατάστασης των ντόπιων Καζάκων βοσκών, με αποτέλεσμα τα άγονα λιβάδια τους να μετατραπούν σε δάση. Το 2016, η τοπική κυβέρνηση υπέβαλε αίτηση στο εθνικό ταμείο για ένα έργο προστασίας του περιβάλλοντος άνω των 80 εκατομμυρίων γιουάν (περίπου 11,4 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) οικολογικής αποκατάστασης.

Έκτοτε καταβάλλονται όλο και περισσότερες προσπάθειες για τη βελτίωση του περιβάλλοντος στο Σιντζιάνγκ. Μόνο το 2020, αναδασώθηκαν πάνω από 2 εκατομμύρια εκτάρια γης, ενώ σε πάνω από 3 εκατομμύρια εκτάρια έρημης γης άρχισε η αποκατάσταση.

Σήμερα, η Λίμνη της Θεάς επέστρεψε στην παλιά της δόξα, ενώ ο Αμουντούν και η οικογένειά του επέστρεψαν στο παλιό τους επάγγελμα, ψαρεύοντας με επιτυχία στα αγαπημένα τους νερά. Το Τιεντσί έχει ξεφύγει από τη μοίρα του να γίνει το δεύτερο Λοπ Νουρ και τα διαυγή νερά του έχουν γίνει μια καρτ ποστάλ για την πατρίδα της Μπαγιαθάν, προσελκύοντας επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

«Πολλοί μου είπαν ότι η αποκατάσταση της λίμνης ήταν κάτι που δεν γίνεται, αλλά ήξερα ότι ο μόνος τρόπος για να επιβιώσουμε ήταν να επαναφέρουμε το μπλε χρώμα στη ζωή μας. Χωρίς τη λίμνη, θα μέναμε άψυχοι και θα χάναμε την πολιτιστική μας ταυτότητα. Το Τιεντσί είναι ένα δώρο από τη φύση και θα διατηρηθεί για τις επόμενες γενιές » λέει πλέον η Μπαγιαθάν.

Κατάδυση στον μπλε χρυσό

Το 2000, δημιουργήθηκε ένα πολιτιστικό πάρκο με θέμα την παράδοση και την τέχνη των ανθρώπων του Λοπ Νουρ στο χωριό του Αμουντούν. (φωτογραφία / People’s Daily Online)

Με τη Λίμνη της θεάς και της Τιεντσί να αποκαθίστανται στην παλιά τους δόξα, το διαυγές νερό βοήθησε τον Αμουντούν και την Μπαγιαθάν να διατηρήσουν ένα μεγάλο μέρος του παραδοσιακού τρόπου ζωής τους και τους έδωσε επίσης ευκαιρίες να αγκαλιάσουν μια ολοκαίνουργια ζωή.

Το 2000, δημιουργήθηκε ένα πολιτιστικό πάρκο με θέμα την παράδοση και την τέχνη των ανθρώπων του Λοπ Νουρ στο χωριό του Αμουντούν, μετατρέποντας το κάποτε έρημο μέρος σε μια διάσημη τουριστική τοποθεσία. Πλήθη τουριστών έρχονται για να δουν πώς ο Αμουντούν κωπηλατεί το κανό του, και να δοκιμάσει ένα παραδοσιακό πιάτο του Λοπ Νουρ που μαγειρεύουν περνώντας ολόκληρο το ψάρι σε ένα σουβλάκι φτιαγμένο από κλαδί κέδρου και ψήνοντας το στη φωτιά.

Στην ηλικία των 103 ετών, ο Μαμούτ έχει γίνει τοπική διασημότητα. Φορώντας τα παραδοσιακά του ρούχα, ένα μακρύ λινό πανωφόρι και μάλλινο καπέλο σε σχήμα βάρκας, είναι γνωστός από τους τουρίστες ως ο «εκατονταετής σοφός του Λοπ Νουρ». Καθημερινά, σκαλίζει μικρά κανό από ξύλο για σουβενίρ και μοιράζεται ιστορίες με τους επισκέπτες του Λοπ Νουρ.

Στην γενέτειρα της Μπαγιαθάν, ένα φυσικό θέρετρο και ένα πολιτιστικό πάρκο της κουλτούρας των Καζάκων έχουν δημιουργηθεί κοντά στην όμορφη Τιεντσί. (φωτογραφία / People’s Daily Online)

Από το 2016 έως το 2020, το χωριό του Αμουντούν και του Μαμούτ προσέλκυσε 7,62 εκατομμύρια τουρίστες από όλο τον κόσμο, ενώ το πολιτιστικό πάρκο Λοπ Νουρ συγκέντρωσε συνολικά έσοδα 1,2 δισεκατομμυρίων γιουάν.

«Οι άνθρωποι του Λοπ Νουρ δεν έχουν κανένα σύστημα γραφής, οπότε η παράδοση και ο πολιτισμός μας έχουν μεταδοθεί προφορικά. Είμαι τόσο χαρούμενος που ο πολιτισμός μας μπορεί πλέον να γίνει γνωστός στον έξω κόσμο όσο είμαι που βλέπω και ότι η ιερή λίμνη, μας έφερε όχι μόνο την παράδοσή μας, αλλά και ένα καλό εισόδημα », δηλώνει σήμερα ο Μαμούτ.

Στην γενέτειρα της Μπαγιαθάν, ένα φυσικό θέρετρο και ένα πολιτιστικό πάρκο των Καζάκων έχουν δημιουργηθεί κοντά στην όμορφη Tianchi. Οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν την εκπληκτική θέα στη λίμνη, το χιόνι στο βουνό και τα δάση, απολαμβάνοντας τον πολιτισμό και την τέχνη των κατοίκων του Καζακστάν. Η Μπαγιαθάν είναι πλέον ξεναγός, ενώ μόνο το 2019, η γραφική περιοχή Τιεντσί προσέλκυσε πάνω από 3 εκατομμύρια τουρίστες, συγκεντρώνοντας έσοδα 4 δισεκατομμυρίων γιουάν.

«Έχουμε δείξει στον κόσμο ότι η ιερή λίμνη δεν είναι μονάχα γεμάτη με μπλε γοητεία, αλλά μπορεί να μας φέρει και πλούτο και ευτυχία. Η Τιεντσί είναι ένα μπλε πρότυπο για τη φυσική αναβίωση, φέρνοντας την ιδέα της αειφόρου ανάπτυξης στο Σιντζιάνγκ», όπως τονίζει ο Γουανγκτσί, διευθυντής του Κέντρου Διαχείρισης της Τιεντσί.