Πολιτιστικά στοιχεία των Λι από το Χαϊνάν, Ν. Κίνα

Το Χαϊνάν βρίσκεται στην νότια Κίνα και κατοικείται από την αρχαιότητα από διάφορους πληθυσμούς που έφτασαν εκεί μέσω θαλάσσης σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Γνωστό για την όπερα Τσιονγκ, ένα τοπικό είδος κινεζικής όπερας, το Χαϊνάν έχει πολλά και ποικίλα πολιτιστικά στοιχεία να επιδείξει.

Γυναίκα με παραδοσιακή φορεσιά των Λι από την Νήσο Χαϊνάν, νότια Κίνα (φωτ. Γιώργος Δούπας)

Στο Χαϊνάν κατοικούν πληθυσμοί των Χαν που προήλθαν κυρίως από την κοντινή επαρχία Φουτζιέν καθώς και αρκετοί Μιάο. Ο πιο γνωστός όμως τοπικός πληθυσμός είναι των Λι που κατοικούν κυρίως στα νότια του νησιού από την αρχαιότητα και όπως φαίνεται από την γλώσσα τους, σχετίζονται με πληθυσμούς της νοτιοανατολικής Ασίας. Παραδοσιακά οι Λι πιστεύουν στον ανιμισμό, αλλά με το πέρασμα των αιώνων και την σχέση τους με τους Χαν έχουν υιοθετήσει πολλά ταοϊστικά στοιχεία και σήμερα αρκετοί από αυτούς είναι βουδιστές, συνεχίζοντας να διατηρούν τη γλώσσα, τα έθιμα και την εθνική τους ταυτότητα.

Οι Λι ζουν κυρίως στα νότια του Χαϊνάν όπου υπάρχει και το τροπικό δάσος βροχής (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Οι ίδιοι, όταν αναφέρονται στην καταγωγή τους, διηγούνται έναν θρύλο για έναν νεαρό κυνηγό που είδε μέσα στα δέντρα μια όμορφη ελαφίνα. Αφού την κυνήγησε σε πάνω από ενενήντα εννέα βουνά και ενενήντα εννέα ποτάμια, η ελαφίνα σταμάτησε να τρέχει μονάχα όταν έφτασε στη θάλασσα. Καθώς ο κυνηγός πλησίασε και σήκωσε το τόξο του, εκείνη γύρισε το κεφάλι της και μπροστά στα μάτια του, το σώμα και το πρόσωπό της άλλαξαν σε ανθρώπινα. Λίγο αργότερα έγιναν ζευγάρι και οι απόγονοί τους είναι ο λαός Λι του νησιού Χαϊνάν.

Άποψη τοιχογραφίας του θεάτρου φαντασμαγορικών πολιτιστικών παραστάσεων που δείχνει την φυλή των Λι (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Οι Λι όπως και οι Μιάο του Χαϊνάν, στην πιο πρόσφατη ιστορία έγιναν γνωστοί για τον ηρωισμό τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά τη διάρκεια της ιαπωνικής κατοχής του Χαϊνάν (1939-1945), οι Λι υπέφεραν καθώς ήταν στο πλευρό των κομμουνιστικών δραστηριοτήτων αντίστασης και συχνά τα χωριά τους γίνονταν στόχος από τους εθνικιστές και τους Ιάπωνες στρατιώτες, οι οποίοι σκότωσαν και βίασαν χιλιάδες Λι και Μιάο.

Τοπικά πιάτα με βάση τα φρούτα, το ρύζι, τα θαλασσινά, το ντόπιο κρέας από ζώα ελεύθερης βοσκής και τα σαλιγκάρια

Σήμερα οι Λι εγκωμιάζονται για τα πολιτιστικά τους στοιχεία, το τραγούδι, τον χορό και την χειροτεχνία τους. Παλαιότερα οι γυναίκες είχαν την συνήθεια να κάνουν τατουάζ στα χέρια και τις πλάτες τους μετά από κάποια ηλικία, αλλά αυτή η συνήθεια δεν συναντάται πλέον στην νέα γενιά που προτιμά να ζει στις πόλεις και έχει υψηλότερο βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο.

Υφαίνοντας στον ατομικό αργαλειό των Λι (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Παρά τις αλλαγές της σύγχρονης πραγματικότητας, οι νέοι σήμερα προσπαθούν να συνδυάζουν τον σύγχρονο τρόπο ζωής με τον σεβασμό και την ανάδειξη της παράδοσης των Λι, οι οποίοι ακόμα σήμερα παίζουν το πνευστό όργανο που ονομάζεται «κόου-σιάο» όπως και το «λιλαλουό» και χορεύουν τον χορό των μπαμπού.

Επίδειξη ύφανσης στον αργαλειό των Λι (φωτ. Γιώργος Δούπας)

Ενδιαφέρον προκαλούν οι παραδοσιακές μέθοδοι ύφανσης των Λι, που είναι διαφορετικές από άλλα μέρη της Κίνας. Η υφάντρια χρησιμοποιεί τα πόδια της για να τεντώσει τον φορητό αργαλειό και εργάζεται στο δάπεδο, φτιάχνοντας πολύχρωμα και εξαιρετικά πολύπλοκα σχέδια, εμπνευσμένα από την φύση και τους θρύλους της φυλής.

Οι τουρίστες μπορούν να δοκιμάσουν να υφάνουν με την βοήθεια των γυναικών Λι που αφού κάνουν επίδειξη της τέχνης τους, δείχνουν και πως φτιάχνονται τα διάφορα μοτίβα (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Σήμερα οι Λι με την στήριξη των τοπικών αρχών του Χαϊνάν βρίσκονται σε μια περίοδο αναγέννησης. Ο τοπικός πολιτισμός και η λαϊκή τέχνη προωθούνται έτσι ώστε να αναπτυχθεί ο τουρισμός και να αποκτήσουν όλοι οι Λι υψηλότερα εισοδήματα. Στα πλαίσια των προγραμμάτων ανάπτυξης του τουρισμού γίνεται η προσπάθεια ο κάθε τουρίστας που φτάνει στο Χαϊνάν να μην απομονώνεται απλά σε μία από τις εξαιρετικές παραλίες και ξενοδοχειακά συγκροτήματα του νησιού, αλλά αντιθέτως να έρχεται σε επαφή και να γνωρίζει από κοντά τον ντόπιο πληθυσμό και την κουλτούρα του, δοκιμάζοντας όχι μόνο την τοπική κουζίνα αλλά και τα έθιμά του, την χειροτεχνία του και τις λαϊκές τέχνες.

Οι τουρίστες μπορούν να δοκιμάσουν με την βοήθεια των γυναικών Λι να φτιάξουν οι ίδιοι διάφορα μοτίβα (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Προγράμματα στήριξης των Λι γίνονται σε διάφορους τομείς και σημαντικές επιχειρήσεις όπως η πολυεθνική Coca Cola παίρνουν μέρος σε σειρά έργων κάτω από την γενική ονομασία «We Care» όπου όλοι μαζί «νοιάζονται» όπως λέει η ονομασία και συνεργάζονται για ένα καλύτερο περιβάλλον μέσα από την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση υλικών για την δημιουργία προϊόντων που δεν βλάπτουν την φύση ενώ συγχρόνως δημιουργούν θέσεις εργασίας για τους ντόπιους και προβάλλουν τον πολιτισμό τους.

Δοκιμάζοντας πώς φτιάχνεται το κολλώδες ρύζι που χρησιμοποιείται στην κουζίνα των Λι για την δημιουργία πολλών πιάτων μετά από ανάμειξη με διάφορους καρπούς, μέλι, κ.α., σε επίδειξη που έγινε στις 20 Σεπτεμβρίου 2020.

Πρόσφατα, η τοπική κυβέρνηση του Χαϊνάν - με μεγάλη προσοχή στην πρόληψη και την προστασία από την επιδημία Covid-19 - ετοίμασε σειρά εκδηλώσεων και ταξιδιών στα πλαίσια της πρωτοβουλίας “Όλοι μαζί σε ένα καλύτερο Χαϊνάν” .

Γυναίκα με παραδοσιακή ενδυμασία της φυλής των Λι, που υφαίνει στον τυπικό αργαλειό των Λι που δένεται γύρω από την μέση και κρατιέται στην θέση του με τα πόδια (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Για την ενημέρωση του ευρύτερου κοινού για την τροπική ομορφιά, την πολιτιστική ποικιλία και τις επενδυτικές ευκαιρίες του νησιού αυτού, αρκετοί ξένοι είχαν την χαρά να πάρουν μέρος σε αυτήν την πρωτοβουλία και να γνωρίσουν από κοντά την κουλτούρα των Λι.

Γυναίκα με παραδοσιακή ενδυμασία της φυλής των Λι, που υφαίνει στον τυπικό αργαλειό των Λι που δένεται γύρω από την μέση και κρατιέται στην θέση του με τα πόδια (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)

Ύφασμα που γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο ύφανσης των Λι (φωτ. Εύα Παπαζή, 20 Σεπτεμβρίου 2020)