Οι κινεζικές παροιμίες(42)—σαν τους τυφλούς που ψηλαφίζουν τον ελέφαντα

盲人摸象 máng rén mō xiàng：σαν τους τυφλούς που ψηλαφίζουν τον ελέφαντα

Η σημερινή μας παροιμία «σαν τους τυφλούς που ψηλαφίζουν τον ελέφαντα» προέρχεται από μια έκδοση ενός βουδιστικού έργου που μεταφράστηκε από τον βουδιστή Ταν Μο Τσεν (昙无谶) στα Κινέζικα κατά την Δυναστεία των Βόρειων Λιάνγκ (397—439 μ.Χ.). Στο έργο αυτό καταγράφεται μια ιστορία που είναι η εξής:

Μια μέρα ένας βασιλιάς είπε σε ένα αξιωματικό, «να οδηγήσεις ένα ελέφαντα εδώ να τον δείξουμε στους τυφλούς».

Τότε ο αξιωματικός μάζεψε μερικούς τυφλούς και τους έδειξε έναν ελέφαντα. Οι τυφλοί τότε με τα χέρια τους άρχισαν να ψηλαφίζουν τον ελέφαντα.

Ο αξιωματικός γύρισε και απάντησε στον βασιλιά, «τους έδειξα τον ελέφαντα».

Ο βασιλιάς κάλεσε τους τυφλούς και τους ρώτησε, «είδατε τον ελέφαντα;»

Οι τυφλοί απάντησαν, «ναι, τον 'είδαμε'.»

Ο βασιλιάς ρώτησε τότε, «και με τι μοιάζει ο ελέφαντας;»

Εκείνος που ψηλάφισε το ελεφαντόδοντο απάντησε, «μοιάζει με το ραπάνι.»

Εκείνος που ψηλάφισε το αυτί του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με το φαράσι.»

Εκείνος που ψηλάφισε το κεφάλι του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με την πέτρα.»

Εκείνος που ψηλάφισε την μύτη του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με το γουδοχέρι.»

Εκείνος που ψηλάφισε το πόδι του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με το γουδί.»

Εκείνος που ψηλάφισε την πλάτη του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με το κρεββάτι.»

Εκείνος που ψηλάφισε την κοιλιά του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με την υδρία.»

Εκείνος που ψηλάφισε την ουρά του ελέφαντα απάντησε, «μοιάζει με το σκοινί.»

Η αρχική υπονοούμενη σημασία της παραπάνω ιστορίας στο έργο είναι ότι ο ελέφαντας συμβολίζει τον βουδισμό και οι τυφλοί συμβολίζουν τον κόσμο. Με το πέρασμα του χρόνου, η παροιμία «σαν τους τυφλούς που ψηλαφίζουν τον ελέφαντα» εννοεί τους ανθρώπους που βγάζουν συμπέρασμα από μονόπλευρα και ελλιπή στοιχεία, και επίσης αυτού του είδους την συμπεριφορά και απόψεις. Για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση «αν νομίζεις πως η Ελλάδα είναι απλά και μόνο μια διεφθαρμένη χώρα επειδή υπάρχει πρόβλημα διαφθοράς, είσαι σαν τους τυφλούς που ψηλαφίζουν τον ελέφαντα».