Οι κινεζικές παροιμίες(48)—δεν είναι αργά να μπαλώσει την μάνδρα αφότου έχασε τα πρόβατα

亡羊补牢 wáng yáng bǔ láo: δεν είναι αργά να μπαλώσει την μάνδρα αφότου έχασε τα πρόβατα

Η παροιμία «δεν είναι αργά να μπαλώσει την μάνδρα αφότου έχασε τα πρόβατα» προέρχεται από το έργο Τζαν Γκουό Τσε (战国策, κυριολεκτικά σημαίνει Μηχανορραφίες των Εμπόλεμων Βασιλείων), ένα σπουδαίο ιστορικό έργο μερικών ανώνυμων συγγραφέων που καταγράφει κυρίως τις πολιτικές ιδέες και τις διπλωματικές στρατηγικές διάφορων βασιλείων κατά την περίοδο των Εμπόλεμων Βασιλείων (475 π.Χ.—221 π.Χ.). Στο κεφάλαιο Μηχανορραφίες του Βασιλείου Τσου καταγράφεται η εξής ιστορία:

Ο Τζουάνγκ Σιν είπε στον βασιλιά Τσου Σιάνγκ ότι, «μαζί με τον Μαρκήσιο Τζόου στα αριστερά σας, τον Μαρκήσιο Σια στα δεξιά σας, και πίσω από το αμάξι σας τον κύριο Γιανλίνγκ και τον κύριο Σόουλινγκ, ζείτε μια απίστευτα πολυτελή ζωή αγνοώντας το βασίλειο. Η πρωτεύουσα πρέπει να είναι σε κίνδυνο.»

Ο βασιλιάς του απάντησε, «έχετε ξεμωραθεί κύριε; Νομίζετε ότι το βασίλειο μας θα έχει κακή τύχη;»

Ο Τζουάνγκ Σιν απάντησε ότι, «ασφαλώς, βλέπω την αναγκαιότητα των πραγμάτων. Δεν τολμώ να νομίζω ότι το βασίλειο Τσου θα έχει κακή τύχη. Αν εσείς όμως δεν σταματήσετε να παραχαϊδεύετε αυτούς τους τέσσερις ανθρώπους, το βασίλειό μας σίγουρα θα υποδουλωθεί. Σας ζητάω να μου επιτρέψετε να καταφύγω στο βασίλειο Τζάο όπου θα παρακολουθήσω το βασίλειό μας.»

Τότε ο Τζουάνγκ Σιν πήγε στο βασίλειο Τζάο. Πέντε μήνες αργότερα, το βασίλειο Τσιν κατέλαβε μερικές περιοχές του βασιλείου Τσου. Ο βασιλιάς Τσου Σιάνγκ κατέφυγε σε μια άλλη πόλη. Τότε έστειλε ανθρώπους στο βασίλειο Τζάο να καλέσει τον Τζουάνγκ Σιν πίσω. Ο Τζουανγκ Σιν συμφώνησε.

Όταν ο Τζουάνγκ Σιν γύρισε ο βασιλιάς Τσου Σιάνγκ του είπε ότι, «δεν σας άκουγα. Τώρα που αντιμετωπίζουμε μια τέτοια κατάσταση, τι να κάνουμε;»

Ο Τζουάνγκ Σιν απάντησε ότι, «άκουσα ένα λαϊκό ρητό που λέει ότι 'δεν είναι αργά να φωνάξεις το κυνηγόσκυλο αφότου είδες το κουνέλι, ούτε είναι αργά να μπαλώσεις την μάνδρα αφότου έχασες τα πρόβατα'. Έμαθα ότι οι δύο βασιλιάδες που ίδρυσαν αντίστοιχα την Δυναστεία Σανγκ και την Δυναστεία Τζόου ξεκίνησαν τις αυτοκρατορίες τους από 100 Λι (περίπου 30 τετραγωνικά χιλιόμετρα), ενώ ο βασιλιάς Τζιε και ο βασιλιάς Τζόου έχασαν τους θρόνους τους παρόλο που κατείχαν μεγάλες αυτοκρατορίες. Τώρα παρότι το βασίλειό μας είναι μικρό, η έκτασή του είναι χιλιάδες Λι, πολύ μεγαλύτερο από μονάχα 100 Λι.»

Στην συνέχεια ο Τζουάνγκ Σιν είπε και άλλα παραδείγματα στον βασιλιά, και μετά ο βασιλιάς μετάνιωσε και του έδωσε τίτλο ευγενείας. Ύστερα ο Τζουάνγκ Σιν ανάκτησε κομμάτι από το χαμένο έδαφος.

Η σημασία της παροιμίας είναι παρόμοια με την ελληνική «κάλλιο αργά παρά ποτέ».