Οι κινεζικές παροιμίες(26)— με ένα φλιτζάνι νερό προσπαθεί να σβήσει φωτιά μιας χειράμαξας γεμάτη καυσόξυλα

杯水车薪 bēi shuǐ chē xīn: με ένα φλιτζάνι νερό προσπαθεί να σβήσει φωτιά μιας χειράμαξας γεμάτη καυσόξυλα

Η παροιμία «με ένα φλιτζάνι νερό προσπαθεί να σβήσει φωτιά μιας χειράμαξας γεμάτη καυσόξυλα» προέρχεται από το μεγάλο κινεζικό φιλοσοφικό έργο «Μένσιος» του Μένσιου (ή αλλιώς μεταφρασμένο Μενγκ Τσε) (372 π.Χ.—289 π.Χ.) που έζησε κατά την περίοδο των Εμπόλεμων Βασιλείων (475 π.Χ.—221 π.Χ.). Στην προηγούμενη παροιμία «ανεβαίνει στο δέντρο να ψάξει για ψάρια» αναφερθήκαμε στην πολιτική της φιλανθρωπίας του Μένσιου, η οποία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ιδέες της πολιτικής του φιλοσοφίας. Η σημερινή μας παροιμία σχετίζεται επίσης με την πολιτική της φιλανθρωπίας. Στο κεφάλαιο του έργου «Μένσιος», όπου σημειώθηκε η συζήτηση μεταξύ του Μένσιου και του στοχαστή Γκάοτσε για την ανθρώπινη φύση, την ηθική και άλλα φιλοσοφικά θέματα, καταγράφηκε και η εξής παράγραφος.

Ο Μένσιος είπε ότι, «η φιλανθρωπία είναι ανώτερη της σκληροκαρδίας όπως το νερό μπορεί να σβήσει την φωτιά. Όμως, οι σημερινοί άνθρωποι που ακολουθούν τον δρόμο φιλανθρωπίας, είναι σαν το φλιτζάνι νερό που προσπαθεί να σβήσει την μεγάλη φωτιά μιας χειράμαξας που είναι γεμάτη από καυσόξυλα. Εφόσον δεν μπορεί να σβήσει την φωτιά, λένε ότι το νερό δεν μπορεί να σβήσει την φωτιά. Αυτή η άποψη ενθαρρύνει σημαντικά τους σκληρόκαρδους ανθρώπους, γεγονός που έχει ως συνέπεια τελικά να εξαφανιστεί και η παραμικρή ιδέα φιλανθρωπίας που μπορεί να είχαν αρχικά.»

Σήμερα η σημασία της παροιμίας αυτής δεν έχει σχέση με την φιλανθρωπία αλλά συμβολίζει τις μάταιες προσπάθειες ή συμπεριφορές που δεν κάνουν διαφορά. Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε ότι, «όλο το εξάμηνο δεν διάβασες και τώρα θέλεις να περάσεις τις εξετάσεις με προσπάθειες λίγων μερών. Εσύ προσπαθείς να σβήσεις την φωτιά μιας χειράμαξας γεμάτη καυσόξυλα με ένα φλιτζάνι νερό.»