Μάρτιος στην Κίνα με την Σαβίνα Γιαννάτου και το συγκρότημα «Primavera en Salonico»

Εύα Παπαζή

Για όλους εμάς στην Κίνα είναι ακόμα εξαιρετικά σπάνια ευκαιρία να μπορούμε να απολαύσουμε διεθνούς φήμης Έλληνες μουσικούς, ελάχιστοι κάνουν περιοδείες σε αυτήν την πλευρά του πλανήτη. Ο φετινός Μάρτιος όμως αποτέλεσε μία μοναδική στιγμή αφού είχαμε την χαρά να δούμε σε τρεις σημαντικές πόλεις - το Χονγκ Κονγκ, την Γουχάν και το Πεκίνο - την κα Σαβίνα Γιαννάτου με το συγκρότημα Άνοιξη στην Θεσσαλονίκη (Primavera en Salonico) και συγκεκριμένα με τους μουσικούς: Κώστα Βόμβολο στο ακορντεόν και κανονάκι, Κυριάκο Γκουβέντα στο βιολί, Χάρη Λαμπράκη στο νέι, Γιάννη Αλεξανδρή στο ούτι και ταμπουρά, Μιχάλη Σιγανίδη στο διπλό μπάσο και τον Αντώνη Μαράτο στα κρουστά.

Φωτογραφία: Li Yueqiao

Εμείς, η Ελληνική Υπηρεσία του CRI ήμασταν στην αίθουσα συναυλιών της Απαγορευμένης Πόλης - ένα από τα πιο σημαντικά μέρη του Πεκίνου - για την τρίτη συναυλία του συγκροτήματος στην Κίνα, και όπως φαίνεται και στο βίντεο από την βραδιά, μπορέσαμε να ζήσουμε από κοντά μία εξαιρετική εμπειρία μαζί με το κινεζικό κοινό μέσα στην κατάμεστη αίθουσα. Εκεί βρίσκονταν επίσης, ο Πρέσβης της Ελληνικής Δημοκρατίας στην Κίνα μαζί με άλλα μέλη της Ελληνικής Πρεσβείας καθώς και Έλληνες που ζουν στο Πεκίνο. 

Φωτογραφία: Gu Junyi

Η κα Σαβίνα Γιαννάτου τραγούδησε παραδοσιακά κομμάτια σε πολλές γλώσσες και διαλέκτους και συγκεκριμένα στα: Ελληνικά, Βουλγαρικά, Γκρίκο Σαλεντίνο (ελληνική διάλεκτος της Απουλίας), Σικελικά, Ποντιακά Ελληνικά, Τουρκικά, Αραβικά, Ισπανικά, Σεφαρδίτικα, Αρμενικά, Σάρντο, Αλβανικά, Σλαβικά, ενώ πρόσθεσε στο πρόγραμμα και δύο παραδοσιακά τραγούδια από την Ιρλανδία και την Σκωτία στα Αγγλικά. Το κοινό στο τέλος της συναυλίας ήταν απόλυτα γοητευμένο από αυτό το ονειρικό ταξίδι, δείχνοντας ότι ένα μουσικό πρόγραμμα διαμορφωμένο από παραδόσεις και γλώσσες που βρίσκονται γύρω από την Μεσόγειο, είναι σε θέση να γίνει αγαπητό και από ένα πολύ πιο μακρινό κοινό, που δεν μεγάλωσε με την Λιλιπούπολη, δεν έχει περπατήσει σε μεσογειακά σοκάκια και κατά μεγάλη πλειοψηφία έχει μόνο ακουστά τα γραφικά ακρογιάλια.

Φωτογραφία: Gu Junyi

Εμείς με την μοναδική αυτή ευκαιρία θέσαμε κάποια ερωτήματα στην κα Σαβίνα Γιαννάτου, σχετικά με θέματα που το κοινό μας εδώ στην Κίνα ενδιαφέρεται να μάθει:

Τραγουδάτε σε τόσο διαφορετικές γλώσσες, το κοινό μας θα ήθελε να μάθει αν έχετε επισκεφτεί όλα τα μέρη από όπου προέρχονται τα τραγούδια σας, και με βάση ποιο χαρακτηριστικό τα διαλέξατε.

Σαβίνα Γιαννάτου: Όχι, δεν έχω επισκεφτεί όλα αυτά τα μέρη, μάλιστα μπορώ να πω ότι επισκέφτηκα κάποια αφού πρώτα τραγούδησα τα τραγούδια τους. Στην Σαρδηνία μάλιστα πήγα για πρώτη φορά για να παραλάβω το βραβείο "Maria Carta" επειδή τραγούδησα τραγούδια της περιοχής. Εννοείται βέβαια ότι δεν μιλάω ούτε όλες αυτές τις γλώσσες και τις διαλέκτους. Τα τραγούδια τα διαλέγαμε παλιότερα ρωτώντας είτε μουσικολόγους είτε φίλους καλλιτέχνες. Τώρα πια με το internet έχουμε όλοι πρόσβαση σε ένα τεράστιο μουσικό υλικό και αυτό βοηθάει επίσης πάρα πολύ στην επιλογή των κομματιών.

Σε ποιες άλλες γλώσσες ακόμα θα θέλατε να τραγουδήσετε; Θα σας ακούσουμε στο μέλλον σε κάποιο κινέζικο ή άλλο άπω-ανατολίτικο παραδοσιακό τραγούδι;

Σαβίνα Γιαννάτου: Δεν είναι όλες οι γλώσσες το ίδιο εύκολο να προφερθούν. Για έναν Έλληνα είναι απλό να προφέρει τα ισπανικά η τα ιταλικά αλλά αρκετά πιο σύνθετο να πει κάτι στα αραβικά η στα γεωργιανά για παράδειγμα.

Η μουσική της Άπω Ανατολής μου αρέσει πολύ και φυσικά θα με ενδιέφερε να την ερμηνεύσω αν θα μπορούσα να την αποδώσω κατά κάποιο τρόπο "σωστά". Μέχρι τώρα έχω κινηθεί γύρω από την μεσόγειο, ίσως και για το ότι μου είναι πιο οικεία.

Βρήκαμε την εκτέλεση του Orrio to fengο (Griko Salentino) ανατριχιαστικά υπέροχη. Θα μπορούσατε να μας πείτε τι νιώθετε για το συγκεκριμένο κομμάτι και τους λόγους για τους οποίους ερμηνεύετε αυτό καθώς και άλλα κομμάτια με αυτόν τον τόσο προσωπικό τρόπο;

Σαβίνα Γιαννάτου: Χαίρομαι πολύ που σας άρεσε γιατί δεν είναι δεδομένο ότι αυτές οι προσθήκες στα τραγούδια είναι πάντοτε αποδεκτές από το κοινό. Όταν προσθέτω αυτοσχεδιασμούς σε ένα κομμάτι είναι επειδή το κομμάτι με οδηγεί σ'αυτούς κατά κάποιο τρόπο. Το Οrrio to fengo,βασίζεται κυρίως στο ρυθμό και πολύ λιγότερο στην μελωδία του. Αυτό βοηθάει στο να προστεθούν νέα στοιχεία.

Αυτό που εγώ κάνω συχνά, είναι η δημιουργία μιας δήθεν γλώσσας με τους ήχους της φωνής. Το κοινό ακούγοντας αυτήν την δήθεν γλώσσα (η οποία βεβαίως δεν λέει τίποτα), φαντάζεται ό,τι θέλει, επειδή αυτή η "γλώσσα", η φτιαγμένη μόνο με ήχους, είναι πολύ εκφραστική. Άρα στο Οrrio to fengo μπορεί να ακούγεται σαν μαγική γλώσσα ή σαν παραμύθι που έχει σχέση με το φεγγάρι ,στο Βallo Sardo που είναι ένα επαναστατικό τραγούδι από την Σαρδηνία, η γλώσσα αυτή μοιάζει σαν καταγγελία και διαμαρτυρία, και στο αλβανικό (νανούρισμα) είναι απλώς μία μίμηση της φλογέρας και των πουλιών.

Για μένα αυτός είναι ένας τρόπος που απελευθερώνει την έκφραση γιατί οι "λέξεις" αυτές δεν σημαίνουν τίποτα, άρα μπορείς να εκφράζεις συναισθήματα και καταστάσεις χωρίς να εκτίθεσαι. Επίσης για τον ίδιο λόγο, μπορείς να ανακαλύπτεις εκφραστικές δυνατότητες και πράγματα για τον εαυτό σου μέσα από τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό επί σκηνής.

Τι νομίζετε για την Κίνα -όσο την έχετε δει από τις περιοδείες σας- και πιο συγκεκριμένα, πώς σας φαίνεται το κινεζικό κοινό; Πιστεύετε ότι είναι σε κάτι διαφορετικό από άλλα που έχετε γνωρίσει ανά τον κόσμο;

Σαβίνα Γιαννάτου: Η Κίνα είναι μία τεράστια χώρα, και δεν μπορώ να πω ότι το κοινό εκφράζεται με τον ίδιο τρόπο σε κάθε πόλη. Εάν εξαιρέσω ένα φεστιβάλ την πρώτη φορά που επισκεφτήκαμε την Κίνα, όπου το κοινό λόγω του φεστιβάλ, ήταν μάλλον πιο εξοικειωμένο με την μουσική που παίζουμε και έτσι καταλαβαίναμε τις αντιδράσεις του, συνήθως το πώς αισθάνεται το κινεζικό κοινό μας είναι ένα αίνιγμα. Δεν μπόρεσα να καταλάβω πραγματικά αν και πόσο τους άρεσαν οι συναυλίες μας στην Γουχάν και στο Πεκίνο. Χαίρομαι πολύ που από σας μαθαίνω ότι άρεσε στους συναδέλφους σας.

Στο τέλος της συναυλίας ανεβάσατε στην σκηνή τον Κινέζο μουσικό Nie Yunlei για μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εκτέλεση του «Γιάννη μου το μαντήλι σου» με το κινεζικό όργανο σενγκ. Πείτε μας πώς γνωριστήκατε και αν σκοπεύετε να συνεργαστείτε με τον ίδιο ή άλλους μουσικούς εδώ στην Κίνα στο μέλλον. Από την πλευρά μας ελπίζουμε να σας ξαναδούμε πολύ σύντομα.

Σαβίνα Γιαννάτου: Με το που φτάσαμε στο Πεκίνο γνωρίσαμε την τραγουδίστρια Gong Linna η οποία συνεργάζεται με τον Nie Yunlei τον οποίο γνωρίσαμε επίσης εκείνη την ημέρα. Ήταν μία συνάντηση πολύ αποκαλυπτική για μένα όσον αφορά όχι μόνο την φιλοξενία στην Κίνα (ήταν μια πρωτοβουλία της Gong Linna ) αλλά κυρίως όσον αφορά την μαγεία της φωνητικής τέχνης του παραδοσιακού κινέζικου τραγουδιού.

Είχα την χαρά να ακούσω φυσικά την φωνή της Gong Linna να τραγουδάει παραδοσιακά κινέζικα τραγούδια και ομολογώ ότι, όχι μόνον θα με ενδιέφερε μία πιθανή συνεργασία μαζί της, αλλά επίσης η δυνατότητα να μελετήσω αυτήν την καταπληκτική τεχνική.

Πάντα μου άρεσε η κινέζικη μουσική, αλλά είναι τελείως διαφορετικό να ακούς τις φωνές ηχογραφημένες απ' ότι να τις ακούς ζωντανές. Μόνον από κοντά μπόρεσα να αντιληφθώ την πληθώρα των ηχοχρωμάτων και των δυναμικών αυτού του είδους τραγουδιού. Ήταν μία μαγευτική εμπειρία για μένα αλλά και για τους μουσικούς του γκρουπ. Στο τέλος της συνάντησης προτείναμε στον μουσικό Nie Yunlei να έρθει να παίξει μαζί μας στην συναυλία όπως και έγινε, και το χάρηκα πολύ που αυτό έγινε με ένα ελληνικό παραδοσιακό κομμάτι.

Από την πλευρά μας ευχαριστούμε πολύ την κα Σαβίνα Γιαννάτου που μπόρεσε και μας απάντησε παρότι είχε ένα εξαιρετικά πιεστικό πρόγραμμα και ευχόμαστε να την ξαναδούμε σύντομα στην Κίνα μαζί με το συγκρότημα Primavera en Salonico, για περισσότερα μουσικά ταξίδια που θα συνδυάζουν την Μεσόγειο με την Άπω Ανατολή. Το κινεζικό κοινό μπορεί να μην είναι τόσο εκφραστικό και αυθόρμητο όσο το μεσογειακό αλλά έμεινε κατενθουσιασμένο από την ερμηνεία όλου του συγκροτήματος και σίγουρα επιθυμεί να τους ξαναδεί σύντομα.

Φωτογραφία: Gu Junyi

Το όργανο Σενγκ